فاصله افتادن بین دندان ها به چه علت رخ می دهد؟ بررسی روش های درمان و پیشگیری

به صورت طبیعی فاصله میان دو دندان مجاور در قسمت جلویی فک یعنی دندان‌های ثنایا و نیش بین ۳ الی ۴ میلی‌ متر است و این فاصله برای دندان‌های خلفی یعنی آسیاب اول و آسیا دوم حدودا بین ۵ الی ۸ میلی‌متر است، زمانی که این میزان فاصله از مقدار طبیعی بیشتر شود عارضه فاصله میان دندان‌ها یا دیاستما  (diastema) شکل می‌گیرد.

در این مقاله تمامی نکات ضروری و مهم درباره عارضه علت فاصله افتادن بین دندانها در بزرگسالی یا دیاستما مثل علامت‌های دیاستما، علت ایجاد فاصله بین دندان‌ها، روش‌های درمان دیاستما، راه‌های پیشگیری از دیاستما و ….. مرور شده است اگر شما هم از این مشکل رنج می‌برید و به دنبال یک راه حل قطعی و آسان برای خلاص شدن از شر فاصله میان دندان‌های‌تان هستید مطالعه این مقاله را از دست ندهید.

فاصله بین دندان چیست؟

فاصله بین دندان یا دیاستما (diastema) به شرایطی اطلاق می‌شود که فاصله میان دو دندان از حالت نرمال بیشتر شده باشد، دیاستما افزون بر ایجاد تاثیر منفی در زیبایی چهره موجب اختلال در عملکرد استخوان فک و دندان‌ ها، کاهش اعتماد به نفس، گیر کردن غذا بین دند‌ن‌ها، ایجاد عفونت لثه و …. نیز می‌شود و باید فورا برای درمان آن اقدام کرد. در اکثر مواقع این عارضه با علائم دیگری نیز همراه است که شناخت این علائم به شما کمک می‌کند سریع‌تر آن را شناسایی کنید و برای درمان اقدام کنید.

علت فاصله افتادن بین دندان

دیاستما یا فاصله افتادن بین دندان به دلایل مختلفی مثل از دست دادن‌ دندان‌ها، عدم تناسب اندازه دندان‌ها و فک، بیماری‌های لثه، ژنتیک، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان‌، داشتن عادات غلط، اندازه غیر طبیعی فرنوم لیبال، تنفس و بلع اشتباه و ….. ایجاد می‌شود.

عدم تناسب اندازه دندان‌ها و فک

در صورتی که اندازه استخوان فک و سایز دندان‌ها با یکدیگر تناسب کافی نداشته باشند عارضه ایجاد فاصله بین دندان‌ها ایجاد می‌شود گاهی اوقات استخوان فک یا دندان‌ها بزرگ‌تر یا کوچک‌تر از سایز نرمال هستند و این اتفاق موجب بدشکل شدن ظاهردندان‌ها و ایجاد فوایل بین دندانی می‌شود.

کشیدن یا افتادن دندان‌ها

در کودکی پس از افتادن دندان‌های شیری جای دندان‌ها روی لثه خالی مانده و دیاستما ایجاد می‌شود اما از دست دادن دندان‌ها اتفاقی تنها مختص به دوران کودکی نیست و ممکن است به دلایل مختلفی مثل افزایش سن، پوسیدگی دندان، بیماری‌های لثه و دندان، حادثه و … دندان‌ها از بین بروند و شکاف دندانی بین لثه‌ها نمایان شود.

اندازه غیر طبیعی فرنوم لبیال

فرنوم لیبال یک بافت نرم و مجزا از لثه محسوب می‌شود که از لب بالایی شروع شده و تا انتهای لثه ادامه دارد، در صورت نگاه کرد به آینه و بالا زدن پوشش لب بالایی از روی بافت لثه به راحتی می‌توانید فرنوم لیبال را مشاهده کنید در صورتی که اندازه این بافت از حالت طبیعی بزرگ‌تر باشد فاصله بین دو دندان جلو فک بالا را پر می‌کند و موجب ایجاد عارضه فاصله بین دندانی یا دیاستام می‌شود.

قبل از ادامه مطلب و معرفی انواع بیماری لثه توجه شما و به مقاله بهترین برند ایمپلنت آلمانی جلب مینماییم.

بیماری‌های بافت لثه و دندان

یکی از مهم‌ترین دلایل علت فاصله افتادن بین دندانها در بزرگسالی به بیما‌ری‌های بافت لثه و دندان‌ها مربوط می‌شود، درگیری این اندام‌ها با بیماری به کج شدن دندان‌ها، ناپایدار شدن استخوان نگهدارنده فک و در نهایت ایجاد فاصله بین دندان‌ها منجر می‌شود.

بیماری‌های لثه محرک ایجاد فاصله بین دندانی

1. ژنژیویت
2. پریودنتیت
3. لوکوپلاکیا
4. سیاه شدن لثه
5. بیماری لثه غیر پلاکی
6. التهاب لثه

بلع اشتباه مواد غذایی

فرایند رفلاکس بلع از همکاری چندین عضله و اندام‌های مختلف در دهان تشکیل می‌شود و در صورتی‌که بلع غذا به درستی صورت نگرفته باشد در حقیقت رفلاکس بلع با مشکل مواجه می‌شود در حالت طبیعی در پروسه یک رفلاکس بلع طبیعی زمان بلع زمان به سمت کام دهان متمایل می‌شود و هیچ فشار و تنشی برای دندان‌ها ایجاد نمی‌کند اما در حالت رفلاکس بلع نادرست زبان به جای متمایل شدن به سمت سقف دهان به پشت دندان‌ها فشار زیادی وارد کرده و منجر به دیاستما می‌شود.

عادات نامناسب

عادات غلط روزمره و سبک زندگی نادرست نقش مهمی در ایجاد فاصله بین دندانی دارند، بخشی از از این عادات مربوط به رعایت بهداشت دهان و دندان هستند و بخش دیگری از از عادات نیز مربوط به کارهای اشتباهی است که اصولا در کودکی بر اثر تربیت غلط، اضطراب  و…. شکل گرفته ‌و تا بزرگسالی همراه فرد هستند.

۸ عادت غلط محرک ایجاد دیاستما

1. مکیدن انگشت‌ها
2. زبان زدن دندان‌ها
3. گاز گرفتن لب
4. عدم رعایت بهداشت دندان
5. دستکاری کردن دندان‌ها با انگشت
6. دندان قروچه
7. ساییدن دندان‌ها
8. نفس کشیدن از طریق دهان

 ژنتیک

یکی از مهم‌ترینعلت فاصله افتادن بین دندانهای پایین به عوامل ژنتیکی مربوط می‌شود چون ساختار ظاهری و اندازه استخوان فک، بافت لثه و دندان‌ها متاثر از عوامل ژنتیکی است و گاهی اوقات بدون هیچی دلیل پزشکی مثل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، بیماری‌های لثه‌ای و …. به علت ژنتیک فرد مستعد درگیر شدن با شکاف بین دندان‌های جلویی یا دیاستما می‌شود.

درمان فاصله بین دندان

روش‌های درمانی مختلفی مثل ارتودنسی، باندینگ، ونیر، دندان مصنوعی، جراحی، معالجه بیماری‌های لثه و ….. برای از بین بردن فاصله بین دندان‌ها یا دیاستما وجود دارد که دندانپزشک پس از معاینه دقیقه وضعیت استخوان فک ولثه بیمار، میزان فاصله ایجاد شده بین دندان‌ها و سلامت دندان‌های مجاور بهترین روش درمانی سازگار با شرایط بیمار را پیشنهاد می‌دهد. برای مطالعه بیشتر در این زمینه به مقاله روش های بستن فاصله بین دندان مراجعه کنید.

ارتودنسی

ارتودنسی محبوب‌ترین روش درمانی برای پرکردن فاصله میان دندان‌ها محسوب می‌شود که می‌توان به کمک آن مشکل ایجاد فاصله خالی بین دندان‌ها را به صورت ریشه‌ای حل کرد و زیبایی و عملکرد طبیعی دندان‌ها را بازگرداند، در روش درمانی ارتودنسی بریس‌های ظریفی روی دندان‌ها نصب می‌شوند و در طول زمان با فشار ملایم بریس‌ها روی دندان‌ها فاصله بیمان دندان‌ها پر می‌شود و نظم طبیعی دندان‌ها باز می‌گردد.

انواع ارتودنسی برای درمان فاصله بین دندان‌ها

1. ارتودنسی ثابت فلزی
2. ارتودنسی سرامیکی
3. ارتودنسی لینگوال
4. ارتودنسی دیمون
5. ارتودنسی نامرئی
6. ارتودنسی سرامیکی
7. ارتودنسی رنگی
8. بریس دیمون
9. بریس معمولی
10. ارتودنسی فانکشنال
11. ارتودنسی متحرک

ریتینر

ریتینرها به بیشتر برای تراز شدن دندان‌های فک بالا و پایین کاربرد دارند اما می‌توان از آن‌ها برای کاهش فاصله میان دندان‌ها نیز استفاده کرد، در بیشتر مواقعی که پس از ارتودنسی فاصله میان دندان‌ها دوباره باز می‌گردد از از ریتینر برای اصلاح فاصله میان دندان‌ها کمک گرفته می‌شود، ریتینر قیمت مناسبی داشته و می‌تواند در مدت زمان کوتاهی نتایج بسیار خوبی برای درمان دیاستما داشته باشد.

انواع ریتینر دندان

1. ریتینر ثابت: کاملا ثابت و نیاز به نصب توسط توسط دندانپزشک
2. ریتینر متحرک: قابل جابه‌جایی و حرکت دادن

باندینگ

باندینگ دندان یکی از سریع‌ترین روش‌های درمان فاصله بین دندان‌ها محسوب می‌شوند که انجام آن تنها در یک جلسه درمانی کوتاه امکان پذیر است و به کمک آن می‌توان به راحتی با هزینه مقرون به صرفه و کوتاه‌ترین زمان فاصله اضافه بین دندان‌ها را از بین برد، در این روش به علت عدم نیاز به تراشدن مینای دندان به راحتی می‌توان باندینگ را از دندان‌ها جدا کرد و در کل یک روش راحت و بدون عوارض تلقی می‌شود.

انواع باندینگ برای پر کردن جای خالی دندان

1. باندینگ نسل اول
2. باندینگ نسل دوم
3. باندینگ نسل سوم
4. توتال اچ سه مرحله‌ای
5. توتال اچ دو مرحله‌ای
6. سلف اچ دو مرحله‌ای
7. سلف اچ یک مرحله‌ای

ونیر دندان

ونیرها نسبت به باندینگ از قدرت استحکام و دوام بالاتری برخوردار هستید و می‌توانند تا سال‌های طولانی سالم و پابرجا در فاصله خالی میان‌دندان‌های شما سالم بمانند، ونیر یا روکش دندان از یک قطعه نازک و ظریف از جنس پرسلن همرنگ دندان‌های طبیعی داخل لابراتورهای مخصوص ساخته می‌شود و توسط ندانپزشک جلوی‌ دندان‌ها در قسمت فاصله خالی میان دندان‌ها نصب می‌شود.

انواع ونیر دندان

1. کامپوزیت ونیر: خمیری نرم و منعطف که روی ناحیه مدنظر سفت شده و حالت می‌گیرد.
2. ونیر پارسلن: در آزمایشگاه بر اساس استخوان فک و بافت لثه بیمار ساخته می‌شود.

دندان مصنوعی

گاهی اوقات به دلیل زمان‌بر بودن و هزینه‌های بالای ارتودنسی از کاشت انواع دندان مصنوعی به جای ارتودنسی برای پرکردن فاصله خالی میان دندان‌ها استفاده می‌شود، در این شرایط دندانپزشک در ابتدا وضعیت استخوان فک، بافت لثه، میزان فاصه ایجاد شده بین دندان‌ها و …. را برسی می‌کند و از بهترین نوع دندان مصنوعی برای پرکردن فاصله میان دندان‌ها استفاده می‌کند. در حال حاضر انواع ایمپلنت دندان یکی از بهترین روش های این کار است.

انواع دندان مصنوعی برای درمان فاصله بین دندان‌ها

1. ایمپلنت اندواستیل
2. ایمپلنت ساب پریواستیل
3. بریج کانتی لور
4. بریج مری لند
5. بریج بر پایه ایمپلنت
6. پارسیل آکریلیکی
7. پارسیل ژله‌ای یا فلکسی
8. دندان مصنوعی متحرک فیلیپر
9. اردونچر بر پایه بافت لثه
10. اوردنچر میله‌ای و….

دررابطه با استفاده از دندان مصنوعی و مزایای آن در سایت forbes.com آمده است که :

Benefits of Dentures

Dentures have an array of benefits for those who need them, and for the 36 million Americans missing teeth, those benefits include

• Making speech easier and clearer
• Improving nutrition by facilitating the ability to chew and swallow a variety of foods
• Replacing decayed teeth
• Preventing facial collapse—the sagging of facial skin that occurs as the jawbones and muscles deteriorate because of missing teeth
• Maintaining proper biomechanics of the head and neck

فرامش نکنید که این روش تنها زمانی کاربرد دارد که فاصله میان دندان‌ها حداقل به میزان یک دندان کوچک خالی باشد و در صورت کم بودن فاصله میان دندانی باید از روش‌های پر کردن جای خالی دندان استفاده کرد.

جراحی

در صورتی که مشکل دیاستما به علت بزرگی بیش از اندازه طبیعی فرنوم ایجاد شده باشد باید از جراحی برای درمان دیاستما کمک گرفت، در این روش درمانی ابتدا دندانپزشک پزشک زائده اضافی فرنوم را در پروسه جراحی جدا می‌کند و بعد از ترمیم بافت لثه  با کمک روش‌های درمانی مختلف دیاستما مثل ارتودنسی، روکش،لمینت و …. فاصله میان دندان‌ها بسته می‌شود.

درمان بیماری لثه

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد فاصله میان دندان‌ها به درگیر بودن لثه با بیماری‌هایی مثل ژنژیویت، پریودنتیت، لوکوپلاکیا و ….. مربوط می‌شود در صورت تشخیص دندانپزشک مبنی بر درگیر بودن بافت لثه با بیماری می‌توان با درمان کامل بیماری لثه مشکل فاصله میان دندان‌ها را نیز برطرف نمود البته تشخیص و درمان این مورد کاملا تخصصی است و تنها باید توسط دندانپزشک باتجربه و متخصص در زمینه بیماری‌های لثه و دندان صورت بگیرد تا روند درمان موفقیت آمیز باشد.

نوار دندان

نوار دندان یک روش خانگی کم‌هزینه و راحت برای درمان دیاستما محسوب می‌شود که می‌توان به صورت موقت تا زمان انجام دادن درمان‌های پزشکی از آن برای کاهش فاصله میان دندان‌ها کمک گرفت، براکت های DIY یا نوار دندان قابل خرید از داروخانه‌ها هستند و برای استفاده از آن باید هرشب قبل خواب دور دندانی که می‌خواهید جابه‌جایی داشته باشد بچسبانید تا به مرور زمان با حرکت دندان‌ها فاصله خالی میان دو دندان پر شود.

پیشگیری از فاصله افتادن بین دندان

دیاستما همیشه بی‌سروصدا و خاموش پدیدار می‌شود و هیچ راهی برای جلوگیری قطعی از به وجود آمدن آن وجود ندارد اما می‌توان با رعایت نکات ساده پیشگیری ریسک احتمال درگیر شدن با ایجاد فاصله میان دندان‌ها یا دیاستما را تا حدود بیشتر از ۸۵% کاهش داد.

۵ نکته برای پیشگیری از دیاستما

1. حداقل ۲ بار مسواک زدن اصولی در طول روز
2. نخ دندان کشیدن بعد از هر وعده غذایی و قبل و بعد خواب
3. جرم گیری منظم دندان‌ها
4. مراجعه منظم به دندانپزشک برای چکاپ لثه و دندان‌ها
5. جلوگیری از مکیدن انگشت شست در کودکان
6. آموزش شیوه صحیح بلع غذا به کودکان

سخن پایانی

یکی از بدترین مشکلات دندانپزشکی به وجود آمدن فاصله میان دندان‌ها یا دیاستما است که تاثیرات منفی گسترده‌ای برای سلامت لثه و دندان‌ها گذاشته و همچنین موجب کاهش زیبایی و اعتماد به نفس می‌شود  امروزه روش های درمانی مختلفی برای درمان دیاستما وجود دارد که می‌توانید به کمک آن‌ها در زمان کم‌تر از ۱ سال برای همیشه از شر مشکلات فاصله بین دندان‌ها خلاص شوید.

در این مقاله تمامی نکات مهم مربوط به دیاستما مثل علت‌های ایجاد و روش‌های درمان آن مرور شد در صورتی که درگیر این مشکل هستید پیشنهاد می‌شود هر چه سریع‌تر با مشورت دندانپزشک یکی از روش‌های درمانی معرفی شده را انتخاب کنید و برای درمان اقدام کنید.

سوالات متداول

آیا نخ دندان باعث ایجاد فاصله بین دندان‌ها می شود؟

یکی از باورهای غلط رایج پیرامون علت‌های ایجاد فاصله بین دندان‌ها این است که استفاده منظم از نخ دندان می‌تواند منجر به دیاستما شود! این جمه از اساس کاملا غلط است چون نخ دندان کشیدن نه تنها موجب ایجاد دیاستما نمی‌شود بلکه با کمک به افزایش سطح بهداشت دهان و دندان از بروز بیماری‌های لثه ودندان پیشگیری کرده و ریسک احتمال ایجاد فاصله میان دندان‌ها را به شدت کاهش می‌دهد.

بهترین سن برای بستن فاصله میان دندان‌ها چه سنی است؟

برای درمان فاصله میان دندان‌ها یا دیاستما بهتر است زمانی اقدام کرد که تمامی دندان‌های دائمی استخوان فک بالا و پایین رشد کرده و در موقعیت ثابت خود قرار گرفته باشند اما در صورتی که زائده فرنوم دلیل اصلی ایجاد عارضه دیاستما باشد می‌توان قبل از رشد کامل دندان‌های دائمی با کمک جراحی و ارتودنسی برای درمان دیاستما اقدام کرد.

درمان کامل بستن فاصله بین دندان‌ها چه‌قدر طول می‌کشد؟

طول مدت زمان پروسه درمان بستن فاصله میان دندان‌ها به عوامل مختلفی مثل میزان فاصله میان دندان‌ها، سطح سلامت دندان‌های مجاور، سلامت بافت لثه، تراکم استخوان فک، سن، تکنیک درمانی و ….. بستگی دارد اما در کل به صورت متوسط حدود ۶ الی ۲۴ ماه برای تکمیل دوره درمان روش‌های مخلف بستن فاصله میان‌ دندان‌ها زمان نیاز است.