زمانی که به دلایل مختلف مثل بالا رفتن سن، پوسیدگی دندان، تصادف و … یک یا چند دندان از بین می‌رود می‌توان از دندان مصنوعی (Dentures) برای پر کردن جای خالی دندان ها و جلوگیری از عوارض بی دندانی استفاده کرد. انواع دندان مصنوعی بر اساس نوع قرارگیری در لثه، کاربرد، جنس بدنه و …. مدل های مختلفی دارند و دندانپزشکان بر اساس در نظر گرفتن فاکتورهای مختلفی مثل سلامت استخوان فک و بافت لثه و تعداد دندانهای از دست بیمار رفته بهترین مدل دندان مصنوعی را پیشنهاد می‌کنند.
در این مطلب مقایسه مزایا و معایب ۷ مدل از پرکاربردترین انواع دندان مصنوعی را به صورت کامل بررسی کرده‌ایم، اگر شما هم قصد استفاده از دندان مصنوعی دارید و می‌خواهید اطلاعات جامعی پیرامون این روش درمانی و مدل‌های مختلف آن داشته باشید مطالعه این مطلب را از دست ندهید.
آنچه در این مطلب خواهید دید
دندان مصنوعی چیست؟
منظور از دندان مصنوعی یک پروتز ساخته شده به دست انسان است که می‌توان از آن به عنوان جایگزین دندان از دست رفته روی لثه و پرکردن جای خالی دندان استفاده کرد تا علاوه بر جلوگیری از آسیب دیدن ساختار استخوان فک و بافت لثه ناشی از خالی بودن جای دندان‌ها عملکرد و زیبایی دندانهای طبیعی را نیز بازگرداند.
انواع دندان مصنوعی
دندان مصنوعی در ۲ نوع ثابت و متحرک تولید می‌شود که هر دو مدل دندان مصنوعی ثابت و متحرک نیز بر اساس کاربرد، استحکام، قابلیت‌های و …. در مدل‌های متنوعی تولید می‌شوند که هرکدام دارای مزایا و معایب متمایز هستند.
انواع دندان مصنوعی ثابت
دندانهای مصنوعی ثابت یک جایگزین فوق العاده برای جای خالی دندانهای از دست رفته روی لثه محسوب می‌شوند چون دندان مصنوعی ثابت بر خلاف دندان مصنوعی متحرک روی لثه نصب شده و پایه آن داخل استخوان فک و بافت لثه به جای ریشه دندان کاشته می‌شود و عملکردی کاملا شبیه دندانهای طبیعی خواهد داشت، ایمپلنت‌ها کامل، ایمپلنت تک دندان و بریج های دندانی مهم‌ترین انواع دندانهای مصنوعی ثابت محسوب می‌شوند که امروزه محبوبیت زیادی دارند.
ایمپلنت کامل (دندان مصنوعی جدید!)
در شرایطی که تمامی دندانهای فک از بین رفته باشند و بیمار تمایلی به استفاده از دندانهای مصنوعی متحرک نداشته باشد از ایمپلنت دندان کامل استفاده می‌شود، برای کاشت ایمپلنت کامل در ابتدا پایه های ایمپلنت (فیکسچر ایمپلنت) داخل استخوان فک کاشته می‌شوند و پس از جوش خوردن کامل ایمپلنت و استخوان فک اباتمنت، تاج و روکش ایمپلنت نیز نصب می‌شوند. ایمپلنت یکی از روش‌های درمانی زمانبر و پرهزینه دندانپزشکی محسوب می‌شود اما به دلیل داشتن مزایای فراوان امروزه به شدت محبوب و مورد توجه است.
انواع ایمپلنت کامل
ایمپلنت همان طور که در مقاله معرفی انواع ایمپلنت دندان گفته شد انواع مختلفی دارد که به طور تیتروار عبارتند از:
- ایمپلنت های اندواستیل
- ایمپلنت های ساب پریواستیل
- ایمپلنت های یک مرحله ای
- ایمپلنت های دو مرحله ای
مزایای ایمپلنت کامل
- عمر طولانی
- دوام عالی
- علمکرد طبیعی
- ظاهر زیبا
- عملکرد طبیعی
- عدم ایجاد حساسیت
- جلوگیری از تحلیل استخوان فک
- عدم نیاز به ترمیم
معایب ایمپلنت کامل
- نیاز به عمل جراحی
- نامناسب برای استخوان‌های فک کم تراکم
- احتمال آسیب به بافت لثه
- حساسیت بالا برای کاشت
- نیاز به مراقبت‌های خاص بعد از کاشت
- احتمال عفونت در صورت عدم مراقبت
ایمپلنت تکی
برای پر کردن جای خالی یک دندان از ایمپلنت تکی استفاده می‌شود که یکی از محبوب‌ترین مدل‌های دندان مصنوعی است که از افزون بر جلوگیری از تحلیل استخوان فک از آسیب دیدن بافت لثه نیز جلوگیری می‌کند برای کاشت ایمپلنت تکی یک پیچ تیتانیومی داخل استخوان فک به جای ریشه دندان کاشته می‌شود و سپس پروتز و روکشی محکم روی ایمپلنت قرار داده می‌شود تا ظاهر و عملکری شبیه دندانهای طبیعی داشته باشد.
قبل از معرفی مزایا و معایب ایمپلنت تکی به عنوان یکی از دندان مصنوعی جدید از شما دعوت می کنیم به مقاله معرفی بهترین مرکز ایمپلنت در تهران هم سر بزنید.
مزایای ایمپلنت تکی
- حفظ یکپارچگی استخوان فک
- عدم آسیب رساندن به دندانهای سالم مجاور
- زیبایی و عملکرد طبیعی فوق العده
- عدم تحریک بافت لثه
- جلوگیری از تحلیل استخوان فک
- حفظ فرم چهره
- عمر بالا
- نظافت آسان
معایب ایمپلنت تکی
- هزینه بالا
- احتمال نیاز به هزینه های جانبی
- نیاز به جراحی
- نیاز به مراجعات مکرر
- نیاز به کاشته شدن توسط متخصص حرفه
- احتمال ایجاد عوارض در صورت عدم مراقبت
بریج دندان
زمانی که جای یک دندان در میان دو دندان سالم روی لثه خالی باشد از بریج دندان استفاده می‌شود، برای نصب بریج دندانی ابتدا دندانپزشک کناره‌های دو دندان سالم اطراف را می تراشد و سپس سه دندان ساخته‌شده متصل به هم را روی جای خالی دندان از دست رفته و دو دندان تراشیده شده قرار می‌دهد. با این روش جای خالی دندان پر می‌شود و همچین از حرکت کردن دندانهای سالم مجاور روی بافت لثه جلوگیری می‌شود.
انواع بریج‌های دندان:
- ۱. بریج معمولی یا سنتی (Traditional dental bridge)
- بریج کانتی لور (Cantilever dental bridge)
- بریج مری لند (Maryland dental bridge)
- بریج بر پایه ایمپلنت (Implant-supported dental bridge)
از جمله مزایای بریج‌های دندانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هزینه پایین
- مقاومت قابل قبول
- ثابت و عدم تحرک
- عدم نیاز به جراحی
- عملکرد شبیه دندان های طبیعی
- درمان ساده و سریع
هم چنین از معایب بریج‌های دندانی :
- گران‌تر نسبت به دندان مصنوعی معمولی
- آسیب به دندان های سالم مجاور
- امکان پوسیدگی زیر روکش
- عدم جلوگیری از تحلیل استخوان فک
- دوام پایین تر نسبت به ایمپلنت
هم چنین به شما توصیه می کنیم به مقاله مقایسه ایمپلنت و بریج دندان هم که بی ارتباط با این مقاله نیست سر بزنید.
روکش دندان یک واحدی
گاهی اوقات بخش زیادی از دندان دچار پوسیدگی و شکستگی شده و استفاده از روش‌های متداول ترمیم دندان مثل جرم گیری دندان و ….. امکان پذیر نیست و همچنین استفاده از دندانهای مصنوعی ثابت و متحرک نیز راه‌حل‌های خوبی نیستند در این شرایط می‌توان از روکش دندان یک واحدی برای ایجاد یک پوشش محافظ در اطراف دندان و جلوگیری از آسیب بیشتر آن استفاده کرد.
انواع روکش دندان
- روکش تمام فلزی دندان
- روکش دندان تمام سرامیک
- روکش دندان فلزی با پوشش سرامیک (PFM)
مزایای روکش یک واحدی دندان
- قیمت ارزان
- درمان سریع و راحت
- عدم داشتن عوارض
- زیبایی مناسب
- عملکرد راحت
- عدم ایجاد حساسیت
- امکان انجام راحت
معایب روکش یک واحدی دندان
- عدم داشتن کاربرد گسترده
- نامناسب برای پرکردن جای خالی دندان
- ایجاد فاصله بین روکش و لثه
- احتمال عفونت در صورت عدم مراقبت
- پوسیدگی دندان زیر روکش
انواع دندان مصنوعی متحرک
دندانهای مصنوعی متحرک برخلاف دندانهای مصنوعی ثابت، در جای خود کاشته نمی‌شوند و می‌توان به آن‌ها راحتی برای نظافت، استراحت دادن به فک و … دسترسی داشت و از بافت لثه و دهان جدا کرد، دندانهای مصنوعی متحرک بر اساس کاربرد و عملکرد مدل‌های مخلفی دارند، دندان مصنوعی پارسیل، دندان مصنوعی کامل متحرک، فیلپر و اوردنچر جزو مهم‌ترین مدل‌های دندان مصنوعی متحرک محسوب می‌شوند.
دندان مصنوعی تکه‌ای (پروتز پارسیل)
پارسیل در لغت به معنای ناکامل است و پروتزهای تکه‌ای پارسیل در زمان‌هایی که هنوز تعدادی از دندان‌ها در قوس فک سالم مانده باشند استفاده می‌شوند، دندانهای مصوعی تکه‌ای پارسیل می‌توانند جای خالی حدود ۲۰ عدد دندان از بین رفته را جایگزین کنند، پروتزهای تکه‌های پارسیل بر اساس جنس پایه بدنه مدل‌های مختلفی دارند.
انواع دندان مصنوعی تکه‌ای پارسیل
- پارسیل آکریلیکی: دارای پایه آکریلیکی برخوردار از استحکام و قوام بالا
- پارسیل ژله ای یا فلکسی: دارای پایه نرم و انعطاف پذیر با دوام بدون ایجاد حساسیت
- پارسیل پایه فلزی: پایه فلزی و آکریلیک و کاربرد کمتر به علت زیبایی کمتر
مزایای دندان مصنوعی پارسیل
- عدم حرکت در دهان
- ظاهر زیبا و طبیعی
- جلوگیری از وارد شدن فشار به استخوان
- جلوگیری از تحلیل استخوان فک
- کمک به سالم ماندن دندان های مجاور
- عاری از باکتری
- مقرون به صرفه
- عدم نیاز به جراحی
معایب دندان مصنوعی پارسیل
- داشتن پروسه طولانی برای عادت کردن به پروتز پارسیل
- تاثیر منفی بر تکلم و چشایی در ابتدای درمان
- احتمال ایجاد عفونت در صورت عدم رعایت بهدشت
- امکان شل شدن پروتز پارسیل
- عمر کوتاه مدت
- زیبایی کم تر نسبت به سایر دندانهای مصنوعی مثل ایمپلنت
دندان مصنوعی کامل متحرک (قالب دندان مصنوعی)
زمانی که تمام دندانهای فک بالا و پایین از بین رفته باشد می‌توان از دندان مصنوعی کامل متحرک استفاده کرد، این دندان مصنوعی در دو مدل فوری و معمولی تولید می‌شود که نوع معمولی آن بین ۸ الی ۱۲ ما آماده می‌شود اما مدل فوری دندان مصنوعی متحرک نوعی پروتز از پیش‌ساخته آماده است که تا زمان آماده شدن پروتز اصلی به صورت موقت استفاده می‌شود، البته در صورتی که تنها دندانهای یک فک از بین رفته باشد می‌توان از یک نیم دست دندان مصنوعی متحرک برای فک بدون دندان استفاده کرد.
مزایای دندان مصنوعی کامل متحرک
- قیمت مقرون به صرفه
- فرایند آماده سازی سریع
- جلوگیری از جابه جایی بیشتر دندان ها
- حمایت از ساختا صورت
- افزایش زیبایی لبخند
- بهبود تلکم
- کمک به غذا خوردن
- افزایش اعتماد به نفس
- امکان تمیز کردن آسان
معایب دندان مصنوعی کامل متحرک
- ایجاد ناراحتی برای بیمار
- ایجاد حساسیت
- ایجاد زخم های دهانی
- تحریک بافت لثه
- ایجاد فشار من گاز زدن و جویدن
- نیاز به تمیر کزدن دوره ای
- احتمال ایجاد ناراحتی زمان گفتار
- نیاز به زمان برای عادت کردن بیمار پروتز
فیلیپر یا پروتز متحرک تک دندان
فیلیپر یک نوع دندان مصنوعی متحرک موقت محسوب می‌شود که در زمان‌های خاصی مثل از بین رفتن یک دندان نیاز به جایگزین، جای خالی دندانهای جلو و … برای زیبایی و بازگردانی عملکرد طبیعی فک و دندان‌ها استفاده می‌شود برای نصب فیلیپر از یک قلاف فلزی محکم برای گیر دادن فیلیپر بین دندانهای سالم مجاور استفاده می‌شود.
مزایای دندان مصنوعی متحرک فیلیپر
- مقرون به صرفه
- امکان نصب سریع
- راحت و بدون عوارض
- امکان نصب بلافاصله بعد کشیدن دندان
- عدم نیاز به مراجعات مکرر
- وزن پایین
- بهبود لبخند
- ظاهر طبیعی
معایب دندان مصنوعی متحرک فیلیپر
- استحکام پایین
- موقتی بودن
- شکننده بودن
- احتمال ایجاد حساسیت
- نظافت سخت
- احتمال ایجاد بیماری لثه
- شل شدن
- عدم تحمل فشار بالا
اوردنچر (Overdenture)
اوردنچر یکی از مدل‌های محبوب دندان مصنوعی متحرک محسوب می‌شود که در زمان‌هایی که تعداد زیادی از دندانهای قوس فک از دست رفته باشد و بیمار توانایی مالی پرداخت هزینههای سنگین ایمپلنت نداشته باشد استفاده می‌شود، اردونچر نوعی پروتز دندان است که روی پایه‌های کاشته شده داخل بافت لثه نصب می‌شود و به تکلم، غذا خوردن و ظاهر بیمار کمک می‌کند.
انواع اردونچر
- کاشت دندان بر پایه بافت لثه: طراحی پروتز بر اساس ایمپلنت‌های کاشته شده در فک بالا و پایین
- اوردنچر بر پایه ایمپلنت: تشخیص تعداد پایه‌های ایمپلنت مورد نیاز بر اساس فک توسط دندانپزشک
- اردونچر میله‌ای: اتصال ۲ پایه کاشته شده در اوردنچر به کمک یک میله باریک فلزی
مزایای اوردنچر
- جلوگیری از ساییده شدن لثه‌ها
- توزیع فشار روی استخوان فک
- بهبود جویدن
- بهبود تکلم
- ظاهر طبیعی
- قیمت ارزان
- جلوگیری از چروک شدن فک
- جلوگیری از تحلیل استخوان فک
- ثابت و بدون حرکت
معایب اوردنچر
- نیاز به ترمیم هر ۶ ماه یک بار
- نیاز به مراقبت دقیقه
- الزام نظافت روزانه
- محدودیت در اعمال فشار
- عمر کوتاه‌تر نسبت به ایمپلنت
یکی از سوالاتی که در زمینه دندان مصنوعی بسیار پر تکرار است آن است که کدام نوع از موارد معرفی شده بهتر است. در این باره باید گفت این مورد فرد به فرد متفاوت بوده و نیاز به معاینه توسط دنداپزشک را داد. در این باره در سایت oceanbreezeprosthodontics هم چنین آمده است :
When you need dentures, the first thing you have to decide with your doctor is the type of dentures you want or need.
Basically, you need to know all about the types of dentures and cost.
Luckily, there have been lots of advances in modern dentistry in this field. Today, they can be digitally made at dental labs and fixed by dental implants. Digital manufacturing allows dentures to perfectly fit your mouth without so many adjustments as in the past.
قیمت دندان مصنوعی
مدل‌های مختلف دندان مصنوعی بر اساس کیفیت و عملکرددارای قیمت‌های متغیر هستید و به غیر از قیمت مربوط به پروتز دندان مصنوعی باید هزینههای جانبی دیگر مثل درمان مشکلات دندانهای سالم قبل از کاشت دندان مصنوعی، کشیدن دندانهای خراب و ….. را نیز مد نظر قرار داد.
عوامل اثر گذار بر قیمت دندان مصنوعی
- متریال به کاررفته
- جنس بدنه و پایه
- هزینههای جانبی
- هزینه لابراتور
- دستمزد دندانپزشک
- کیفیت دندان مصنوعی
- برند دندان مصنوعی
- مدل دندان مصنوعی
- تکنیک نصب
- موقعیت جغرافیایی کلینیک
سخن پایانی
خالی بودن جای دندانهای روی لثه افزون بر داشتن تاثیرات منفی بر زیبایی و اعتماد به نفس و مختل کردن انجام کارهای روزمره مثل تکلم و غذا خوردن عوارض منفی متعددی بر سلامت استخوان فک و بافت لثه خواهد گذاشت، استفاده ازدندان مصنوعی یک راه حل عالی برای برطرف کردن مشکل بی‌دندانی است، امروزه مدل‌های دندان مصنوعی ثابت و متحرک متنوعی تولید می‌شوند که شما می‌توانید بر اساس تعداد دندانهای از دست رفته و مشورت دندانپزشک بهترین دندان مصنوعی را برای خلاص شدن از شر دردسرهای دنداشتن انتخاب کنید و با داشتن دندانهای مصنوعی یک زندگی راحت‌تر را تجربه کنید.
سوالات متداول
انواع دندان مصنوعی ثابت کدام‌اند؟
پایه دندانهای مصنوعی ثابت توسط دندانپزشک داخل بافت لثه کاشته شده و با استخوان فک جوش می‌خورد به همین دلیل عملکردی شبیه دندانهای طبیعی خواهند داشت و از تحلیل استخوان فک و آسیب بافت لثه جلوگیری می‌کنند، ایمپلنت تک، بریج‌های دندانی، روکش دندان یک واحد و ایمپلنت کامل جزو محبوب‌ترین مدل‌های دندان مصنوعی ثابت به شمارآورده می‌شوند.
انواع دندان مصنوعی متحرک کدام‌اند؟
زمانی که استفاده از دندان مصنوعی ثابت امکان پذیر نباشد از دندان مصنوعی متحرک استفاده می‌شود مدل‌های مختلف دندان مصنوعی متحرک نسبت به دندانهای مصنوعی ثابت عملکرد ضعیف‌تری دارند اما با داشتن قیمت مناسب و کارایی نسبتا قابل قبول جایگزین مناسبی برای جای خالی دندانهای از دست رفته محسوب می‌شوند، دندان مصنوعی تکه‌ای یا پروتز پارسیل، دندان مصنوعی کامل متحرک، فیلیپر یا پروتز متحرک دندان جزو مهم‌ترین مدل‌های دندان مصنوعی متحرک محسوب می‌شوند.
کدام نوع دندان مصنوعی بهتر است؟
در کل مدل‌های مختلف دندانهای مصنوعی ثابت مثل ایمپلنت تک، بریج‌های دندانی، روکش دندان یک واحد و ایمپلنت کامل نسبت به انواع دندان مصنوعی متحرک به خاطر داشتن ظاهر زیباتر، عملکرد قوی‌تر، ثبات و دوام بالاتر و جلوگیری بهتر از عوارض بی‌دندانی مثل تحلیل استخوان فک و …. انتخاب بهتر هستند اما در نهایت اینکه کدام نوع دندان مصنوعی برای شما بهترین است پس از معاینه دقیق ساختار استخوان فک و بافت لثه توسط دندانپزشک تایین می‌شود.
