جراحی پیوند لثه چیست؟

دندانپزشک در جراحی پیوند لثه ریشه‌های نمایان و بدون محافظ را پوشش می‌دهد تا از آن‌ها در برابر پوسیدگی محافظت بکند، حساسیت دندانی را کاهش بدهد و طرح لبخند را اصلاح بکند. جراحی پیوند لثه چه به‌منظور بهبود عملکرد و چه با هدف زیباسازی لبخند و ایمپلنت دندان انجام شود، بیمار را از مزیت داشتن لبخندی زیباتر و سلامت بیشتر لثه‌ها برخوردار می‌کند تا بیمار هنگام صحبت‌کردن و غذاخوردن مشکلی نداشته باشد و با اعتمادبه‌نفس لبخند بزند.

پیوند لثه چیست؟

پیوند لثه یک عمل دندانپزشکی است که توسط متخصص لثه (پریودنتیست) انجام می‌شود. این روش برای درمان لثه‌های تحلیل‌رفته توصیه می‌شود تا از قرارگرفتن سطح ریشه دندان در معرض پوسیدگی و حساسیت جلوگیری بشود. پیوند لثه به معکوس‌کردن اثرات منفی تحلیل و بازگرداندن سلامت لثه‌ها کمک می‌کند تا بتوانند همچنان محافظت خود را در اطراف دندان‌ها ادامه بدهند.

پیوند لثه شامل برداشتن قطعه‌ای از بافت از سقف دهان یا بافت لثه سالم نزدیک است. سپس این قطعه در محلی که بافت لثه تحلیل رفته است، پیوند یا متصل می‌شود. در اصل، این عمل یک عمل دو مرحله‌ای است که نیاز به استفاده از بافت سالم موجود در بدن شما دارد و از آن برای اصلاح مشکلات و محافظت از بقیه لبخند در برابر عوارض بیشتر استفاده می‌شود.

طبق گفته سایت clevelandclinic.org:

A gum graft is a type of dental surgery. It treats gum recession, a condition where your gums pull away from your teeth and expose the roots underneath. Exposed teeth roots increase your risk of tooth decay, sensitivity and bone loss around teeth. Gum grafting replaces the lost tissue around your teeth and improves your overall oral health.

پیوند لثه نوعی جراحی دندان است. این بیماری تحلیل لثه را درمان می‌کند، وضعیتی که در آن لثه‌ها از دندان‌هایتان جدا می‌شوند و ریشه‌های زیرین آن نمایان می‌شود. ریشه های دندانی که در معرض دید قرار دارند، خطر پوسیدگی دندان، حساسیت و تحلیل استخوان اطراف دندان را افزایش می دهند. پیوند لثه جایگزین بافت از دست رفته اطراف دندان می شود و سلامت کلی دهان شما را بهبود می بخشد.

عمل پیوند لثه چه زمانی انجام می‌شود؟

اگر احساس می‌کنید که بعضی دندان‌هایتان بلندتر شده است یا مرتب به گرما و سرما حساسیت نشان می‌دهد، احتمال دارد که تحلیل‌رفتن لثه‌هایتان شروع و بخشی از ریشه دندان نمایان شده باشد. این امر می‌تواند باعث شود سطح ریشه دندان‌های شما بیشتر در معرض پوسیدگی قرار بگیرد و همچنین حساس‌تر و مستعد سایش باشد.

تحلیل لثه به‌صورت پاکت‌های عمیقی نمودار می‌شود که باکتری‌ها در آنجا رشد می‌کنند و به استخوان نگهدارنده دندان آسیب می‌زنند. ازآنجاکه لثه از روی دندان عقب می‌رود، دندان بلندتر به نظر می‌رسد. در مراحل بعدی دندان لق می‌شود، می‌افتد یا در نهایت توسط دندانپزشک کشیده می‌شود. تحلیل‌رفتن لثه معمولاً به‌تدریج و به‌آهستگی رخ می‌دهد. جراحی پیوند لثه که به‌منظور درمان لثه تحلیل‌رفته انجام می‌شود از تحلیل‌رفتن بیشتر بافت لثه جلوگیری می‌کند.

پیوند لثه تحلیل‌رفته چیست؟

سلامت دهان تنها محدود به مبارزه با پوسیدگی‌های دندان، بازگرداندن سفیدی مرواریدگون دندان‌ها و اصلاح دندان‌های نهفته یا کج نیست. بخش مهمی که اغلب در مراقبت‌های دندانپزشکی نادیده گرفته می‌شود، سلامت لثه‌ها شامل ظاهر و وضعیت آن‌ها و همچنین خطر التهاب و عفونت است. این موارد در کنار هم، لبخندی سالم و زیبا را برای شما به ارمغان می‌آورند.

یکی از شایع‌ترین عوارض سلامت پریودنتال، تحلیل لثه است. لثه‌ها معمولاً به‌دلیل مسواک‌زدن بیش‌ازحد شدید یا درمان‌های ارتودنسی گذشته و داشتن بافت لثه نازک‌تر، تحلیل می‌روند.

اگر تحلیل‌رفتن لثه نتیجه جمع‌شدن جرم و بیماری لثه باشد، دندانپزشک جرم‌گیری را به‌عنوان نخستین اقدام برای متوقف‌کردن تحلیل لثه پیشنهاد می‌دهد. جرم‌گیری یا تصحیح سطح ریشه، درمانی است که به‌منظور زدودن جرم و پلاک باکتریایی از روی دندان و سطوح ریشه انجام می‌شود تا لثه‌ها التیام بیابند و از تحلیل‌رفتن بیشتر آن‌ها جلوگیری بشود.

یک دلیل جدی‌تر برای نگرانی، سابقه التهاب لثه و بیماری لثه است که توسط باکتری‌ها و التهاب ناشی از بهداشت ضعیف ایجاد می‌شود. وقتی التهاب و بیماری لثه درمان نشود، تحلیل لثه شروع می‌شود. لثه‌های تحلیل‌رفته می‌توانند ریشه‌های دندان‌ها را نمایان کنند و باعث حساسیت و احتمال پوسیدگی بشوند. اگر تحلیل لثه شدید باشد، جراحی پیوند لثه توصیه می‌شود.

قبل از ادامه مطلب و بررسی مزایای پیوند لثه از شما دعوت میکنیم به مقاله جراحی فلپ لثه توجه کنید.

مزایای پیوند لثه

جراحی پیوند لثه علاوه‌بر متوقف‌کردن فرایند تحلیل لثه و تحلیل استخوان، حساسیت دندان را به‌ویژه به غذاهای گرم و سرد، کاهش می‌دهد و از ریشه‌های دندان در برابر پوسیدگی ریشه محافظت می‌کند. پیوند لثه خط لثه را هموارتر می‌کند و بیمار می‌تواند با اعتمادبه‌نفس بیشتر لبخند بزند و صحبت بکند.

شناختن بسیاری از بیماری‌های مرتبط با دندان به شما کمک می‌کند تا با اهمیت بهداشت دهان و دندان بیشتر آشنا شوید و بتوانید از بروز آن‌ها پیشگیری کرده یا آن‌ها را به‌ موقع درمان کنید. شاید برای شما هم این سؤال پیش ‌آمده باشد که بیماری پریودنتال چیست و چه عللی و نشانه‌هایی دارد؟ میتوانید مطلب مرتبط با آن را مطالعه کنید.

انواع پیوند لثه

سه نوع پیوند لثه وجود دارد:

• پیوند لثه آزاد (free gingival graft)؛
• پیوند بافت همبند (connective tissue graft)؛
• پیوند پدیکل یا جانبی (pedicle (lateral) graft).

یک پریودنتیست براساس نیازهای فردی شما، یکی از سه روش فوق را برای درمان انتخاب می‌کند. در بخش بعدی به‌تفصیل این سه روش را توضیح می‌دهیم.

پیوند لثه چگونه انجام می‌شود؟

پس‌از تصمیم‌گیری برای انجام عمل جراحی لثه، نیازی نیست روز قبل یا روز عمل چیزی نخورید یا رژیم غذایی خود را تغییر بدهید. تنها کاری که باید انجام بدهید، این است که در مطب یا کلینیک حضور پیدا بکنید. پریودنتیست شما نوع پیوند را تأیید و طبق آن درمان شما را شروع خواهد کرد.

نکته‌ای که باید توجه داشته باشید، این است که برای رفت‌وآمد به قرار ملاقات خود برنامه‌ریزی کنید. به شما داروهایی برای درد و ناراحتی داده خواهد شد که ممکن است رانندگی را برای شما ناایمن بکند؛ بنابراین باید با یک دوست به خانه بروید یا از تاکسی استفاده بکنید.

پس‌از رسیدن به قرار ملاقات خود به اتاق عمل هدایت خواهید شد. از بی‌حسی موضعی برای بی‌حس‌کردن ناحیه‌ای که قرار است عمل در آن انجام بشود، استفاده خواهد شد.

قبل از آن پیشنهاد میکنیم درباره کورتاژ لثه بخوانید. در واقع ورود باکتری و عفونت لثه موجب آسیب به ساختار آن شده و تنها راه درمان این مشکل و جلوگیری از آسیب به دندان ها، کورتاژ لثه (gingival curettage) است.

پریودنتیست بسته به نیازهای فردی شما، یکی از موارد زیر را انجام خواهد داد:

پیوند لثه آزاد

پریودنتیست یک قطعه کوچک از بافت را از سقف دهان برمی‌دارد و آن را به ناحیه‌ای که نیاز به بافت لثه دارد، بخیه می‌زند. اگر لثه‌های شما نازک هستند و برای جلوگیری از تحلیل بیشتر به بافت اضافی نیاز دارند، احتمالاً این نوع پیوند را دریافت خواهید کرد.

پیوند بافت همبند

پریودنتیست شما یک فلپ کوچک در سقف دهان شما باز می‌کند و یک قطعه بافت همبند را از زیر لایه بالایی بافت برمی‌دارد. او این بافت را به ناحیه‌ای که نیاز به بافت لثه دارد، بخیه می‌زند. این روش رایج‌ترین نوع پیوند است.

پیوند پدیکل

پیوند پدیکل شامل پیوند بافت برداشته‌شده از نزدیک محل تحلیل با استفاده از یک فلپ است و فلپ بافت لثه تحلیل‌رفته را می‌پوشاند. در این روش، به‌جای اینکه بافت پیوندی از قسمت دیگری از دهان شما گرفته شود از بافتی که در نزدیکی ناحیه مشکل‌دار قرار دارد، استفاده می‌شود. این نوع پیوند معمولاً موفقیت زیادی دارد؛ زیرا جریان خون را در هیچ قسمتی از دهان شما قطع نمی‌کند. برای اینکه این کار جواب بدهد، شما به بافت لثه کافی در نواحی اطراف تحلیل لثه خود نیاز دارید.

عمل پیوند لثه معمولاً زمان زیادی نمی‌برد. پس‌از اینکه پریودنتیست شما بخیه‌زدن پیوند را تمام کرد، احتمالاً از شما می‌خواهد که دهان خود را با دهانشویه آنتی‌باکتریال بشویید.

مراقبت‌های بعد از پیوند لثه

مانند هر عمل دندانپزشکی دیگری، موفقیت طولانی‌مدت پیوند لثه رابطۀ مستقیم با مراقبت‌های شما در دوره حساس بهبودی دارد. رعایت دقیق دستورالعمل‌های پس‌از عمل برای جلوگیری از بروز عوارض مهم است. داروهای تجویزشده، مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکن‌ها را طبق دستور دندانپزشک خود مصرف کنید.

باد کردن و بزرگ شدن و به طور کلی ورم لثه که به عنوان هایپرپلازی (Gingival Hyperplasia) یا هایپرتروفی لثه نیز شناخته میشود، به رشد بیش از حد و غیر طبیعی بافت های لثه گفته میشود. در مقاله ورم لثه به طور جداگانه به آن پرداختیم.

به شما توصیه می‌شود که تا ۲۴ ساعت پس‌از عمل استراحت کنید و سر را هنگام خوابیدن اندکی بالا نگه دارید. خوردن غذاهای سفت در این مدت ممنوع است. در دو هفته اول بهبودی به رژیم غذایی نرم پایبند باشید. برای جلوگیری از آسیب به پیوند، غذاهای نرم و سرد مانند تخم مرغ نیمرو یا آب‌پز نرم، ماست، سبزیجات پخته، پنیر خامه‌ای، بستنی و ژله را انتخاب کنید. از غذاهای سفت و داغ که می‌توانند پیوند را بسوزانند یا تحریک کنند، خودداری کنید.

چنانچه بافت پیوندی از کام (سقف دهان) گرفته شده باشد، استنت یا محافظ در اختیار شما گذاشته می‌شود تا در دوران التیام از کام محافظت شود. رعایت بهداشت دهان و دندان پس‌از جراحی پیوند لثه اهمیت مضاعفی پیدا می‌کند؛ چون به‌این‌ترتیب می‌توان از بروز ناراحتی‌های لثه در آینده جلوگیری کرد.

برای جلوگیری از اختلال در روند بهبودی، مانند بازشدن زخم که باعث عفونت می‌شود، اجازه مسواک‌زدن یا نخ دندان‌کشیدن در ناحیه پیوند را نخواهید داشت؛ اما حتی در این شرایط هم حفظ بهداشت خوب دهان مهم است. شما باید باقی دندان‌ها را با خمیردندان فلورایددار مسواک بزنید، بین دندان‌ها را نخ بکشید و رژیم غذایی سالم داشته باشید.

پریودنتیست شما در این مدت یک دهانشویه ضدمیکروبی را برای ازبین‌بردن تجمع پلاک و جلوگیری از عفونت توصیه می‌کند و به شما اطلاع می‌دهد که چه زمانی از نظر ایمنی می‌توانید مسواک‌زدن و سایر فعالیت‌ها مانند ورزش را از سر بگیرید که احتمالاً در معاینه دو هفته پس‌از عمل خواهد بود.

پس‌از آن به‌طور مرتب برای جرم‌گیری و ویزیت به دندانپزشک مراجعه کنید. حفظ سلامت لثه‌ها برای داشتن لبخندی زیبا و دندان‌هایی سالم ضروری است.

سوالات متداول

• ۱. چرا جراحی پیوند لثه ضروری است؟

اگر متوجه شده‌اید که برخی از دندان‌های شما بلندتر از قبل به نظر می‌رسند یا دندان‌ها به غذاهای سرد و گرم حساسیت نشان می‌دهند، ممکن است لثه‌ها تحلیل رفته باشند. جراحی پیوند لثه می‌تواند ریشه دندان‌ها را پوشش داده و از حساسیت دندانی و پوسیدگی محافظت کند.

• ۲. آیا جراحی پیوند لثه دردناک است؟

خیر، جراحی پیوند لثه با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و در طول عمل شما دردی حس نمی‌کنید. پس از جراحی نیز با مصرف داروهای مسکن تجویز‌شده، درد و ناراحتی قابل‌کنترل خواهد بود.

• ۳. چگونه می‌توان از نتایج جراحی پیوند لثه مراقبت کرد؟

پس از جراحی، لازم است که دستورالعمل‌های دندانپزشک را به‌طور دقیق رعایت کنید. تا مدتی باید از مصرف غذاهای سفت و داغ پرهیز کرده و به رژیم غذایی نرم پایبند باشید. همچنین، با استفاده از دهان‌شویه‌های آنتی‌باکتریال و رعایت بهداشت دهان و دندان، می‌توانید از عفونت جلوگیری کرده و بهبودی را تسریع کنید.