مراقبت از دندان و اهمیت دادن به بهداشت دهان و دندان امر مهمی است که می تواند مانع از بروز بیماری‌های جدی مانند بیماری پریودنتال شود. این بیماری که به بافت لثه و استخوان دور دندان آسیب می‌زند، می‌تواند باعث لق شدن و افتادن دندان در بزرگسالی شود. برای تشخیص و درمان این بیماری لازم است تا حتماً با متخصصین پریودنتیست مشورت کنید. در این مقاله ابتدا به پاسخ سوال بیماری پریودنتال چیست پرداخته و در ادامه به بررسی علائم آن و روش های پیشگیری از آن و عملیات موقتی درمان خانگی بیماری پریودنتال می پردازیم.
آنچه در این مطلب خواهید دید
بیماری پریودنتال چیست؟
شناختن بسیاری از بیماری‌های مرتبط با دندان به شما کمک می‌کند تا با اهمیت بهداشت دهان و دندان بیشتر آشنا شوید و بتوانید از بروز آن‌ها پیشگیری کرده یا آن‌ها را به موقع درمان کنید. شاید برای شما هم این سؤال پیش آمده باشد که بیماری پریودنتال چیست و چه عللی و نشانه‌هایی دارد؟
در واقع، بیماری های پریودنتال برای محیط لثه یا بافت نرمی اتفاق می‌افتد که دندان را احاطه کرده است و از آن حمایت می‌کند. این بیماری باعث می‌شود که لثه دچار عفونت و التهاب شود. شروع بیماری با ورم لثه دندان و قرمزی این بافت همراه است و بعد از آن به عفونت دندان و لثه که در اصطلاح آن را ژنژیویت می‌نامند منجر می شود.
زمانی که بیماری گسترش یابد، استخوان محافظ دندان که در لثه قرار دارد، از بین می‌رود و در اثر این اتفاق، دندان لق شده و سپس از لثه جدا می‌شود. این بیماری که همان پریودنتیت است، در کنار پوسیدگی بزرگ‌ترین تهدید برای سلامت دهان و دندان بزرگسالان به حساب می‌آید.
در رابطه با بیماری پریوندتال لثه توجه شما را به آمار زیر که برگرفته از سایت CDC یکی از معتبرترین وبسایت های حوزه پزشکی در دنیا جلب می کنیم:
A recent CDC report۱ provides the following data related to prevalence of periodontitis in the U.S
- ۴۷.۲% of adults aged 30 years and older have some form of periodontal disease.
- Periodontal disease increases with age, 70.1% of adults 65 years and older have periodontal disease.
This condition is more common in men than women (56.4% vs 38.4%), those living below the federal poverty level (65.4%), those with less than a high school education (66.9%), and current smokers (64.2%)
علت بیماری پریودنتال
آنچه باعث می‌شود تا لثه دچار این بیماری شود، باکتری‌هایی هستند که در دهان وجود دارند. در واقع می‌توان گفت که علت بیماری پریودنتال آلودگی بافت لثه به وسیله باکتری‌هایی است که در دهان پیدا می‌شوند. اگر به کمک مراقبت‌های روتین این باکتری‌ها را از بین نبرید و آن‌ها برای مدت زیادی روی سطح دندان باقی بمانند، باعث ایجاد پلاک می‌شوند. چنانچه برای درمان پلاک نیز اقدام خاصی انجام ندهید، لایه‌ای به نام جرم تشکیل می‌شود.
بیماری پریودنتال به مرور زمان به وجود می‌آید. جرم‌های تشکیل شده‌ای که مدت‌ها تمیز نشده‌اند، زیر خط لثه به صورت رسوب تارتار پخش می‌شوند و دیگر با تمیز کردن‌های عادی و روزمره از بین نمی‌روند. آنچه در این بیماری اهمیت دارد، تشخیص به موقع و سپس اقدامات لازم برای درمان آن است. به همین دلیل، باید یک متخصص آن را بررسی کرده و تلاش کند تا آن را از بین ببرد.
علائم بیماری پریودنتال یا لثه
هر بیماری دارای علائمی است که فرد را از وجود آن آگاه می‌کند. علائم بیماری پریودنتال یا لثه نیز می‌تواند برای شما و متخصص مانند زنگ خطری باشد که به شما نشان می‌دهد وقت درمان آن رسیده است. اگر این علائم را مشاهده کردید، باید به متخصص مراجعه کنید:
- بوی بد دهان که از بین نمی رود.
- در صورتی که لثه شما متورم یا قرمز است.
- لثه‌هایتان حساس هستند و مدام دچار خونریزی می‌شوند.
- در هنگام جویدن درد را احساس می‌کنید.
- دندان‌هایتان لق شده‌اند.
- دندان‌هایتان می‌افتند.
همه این‌ها به این معنی است که لثه شما ملتهب شده است و احتمال بروز بیماری پریودنتال در آن وجود دارد. پس لازم است تا در اولین فرصت و قبل از این که وسعت بیماری زیاد شود، به یک متخصص پریودنتیست مراجعه کنید تا تشخیص و درمان لازم برای شما انجام شود.
مراحل پریودنتال دندان
بیماری پریودنتال چهار مرحله دارد:
- مرحله ۱: این مرحله خفیف ترین مرحله است و معمولاً علائمی ندارد. با این حال، ممکن است تورم و قرمزی خفیف لثه وجود داشته باشد.
- مرحله ۲: در این مرحله، لثه ها از دندان ها جدا می شوند و ممکن است پلاک و جرم ایجاد شود. این می تواند باعث خونریزی لثه و بوی بد دهان شود.
- مرحله ۳: در این مرحله، از دست دادن لثه و استخوان بیشتر است. این می تواند باعث شل شدن دندان و درد شود.
- مرحله ۴: این مرحله پیشرفته ترین مرحله است و باعث از دست دادن دندان می شود.
درمان پریودنتال لثه
پس از این که این بیماری تشخیص داده شد، لازم است تا وارد مرحله درمان پریودنتال لثه شوید. انتخاب نوع درمان بستگی به شدت و وسعت بیماری دارد و هم از روش‌های غیر تهاجمی و هم از روش‌های تهاجمی مانند عمل جراحی استفاده می‌شود.
درمان‌های غیر تهاجمی
یکی از روش‌هایی که در مورد بیماری پریودنتال خفیف تا متوسط مورد استفاده قرار می‌گیرد، شیوه‌های غیر تهاجمی است. انتخاب این روش بستگی به تشخیص نهایی متخصص و بهترین روش از نظر او دارد. این روش‌ها عبارت‌اند از:
- استفاده از آنتی‌بیوتیک: بسته به صلاحدید متخصص، این امکان وجود دارد که با کمک داروهای خوراکی بتوانید عفونت را از بین ببرید. گاهی یک آنتی‌بیوتیک زیر لثه کار گذاشته می‌شود.
- جرمگیری و پلنینگ ریشه: این روش که در آن عمیقاً دندان را تمیز می‌کنند، از نظر عملکرد مشابه جرمگیری عادی است، با این تفاوت که از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود. این روش اغلب در دو جلسه متوالی انجام می‌شود و لازم است یک بار دیگر نیز پس از آن ویزیت شوید.
درمان خانگی بیماری پریودنتال
به نظر شما می‌توان این بیماری را در منزل درمان کرد؟ حتماً با توجه به آنچه خوانده‌اید، کاملاً متوجه شده‌اید که درمان خانگی بیماری پریودنتال لثه اصلاً امکان‌پذیر نیست. این بیماری به بافت لثه و استخوان آسیب می‌زند و با روش‌های خانگی یا دستورات سنتی درمان نمی‌شود. برای این که کمی بتوانید درد آن را تسکین دهید، همان شیوه‌های نرمال مانند استفاده از مسواک نرم دو بار در روز و هر بار به مدت چند دقیقه می‌توانند تا حدودی به شما کمک کنند.
جراحی پریودنتال لثه
روشی که از آن به عنوان روش تهاجمی یاد می‌شود، جراحی پریودنتال یا لثه نام دارد. این عمل نیز دارای زیرمجموعه‌هایی است که با نظر متخصص انتخاب می‌شوند. این عمل‌ها عبارت‌اند از:
- جراحی فلپ: در این روش به کمک یک برش، بافت لثه از دندان جدا می‌شود و در نتیجه، می‌توان ریشه را کاملاً تمیز کرد. سپس در صورت نیاز برجستگی استخوان دوباره ترمیم می‌شود و مناطق آسیب‌دیده تمیز می‌شوند.
- پیوند استخوان: در صورتی که استخوان زیادی از دست داده باشید، این شیوه برای درمان بیماری پریودنتال تجویز می‌شود. در این بین، ممکن است با کمک استخوان خود شما یا بافت مصنوعی قسمت از دست رفته ترمیم شود.
- پیوند لثه: گاه در اثر این بیماری لثه از بین می‌رود و باعث می‌شود دندان‌های شما بلندتر دیده شوند. در این روش، بافتی در اطراف لثه قرار داده می‌شود و بخیه می‌خورد. این بافت یا از سقف دهان شما برداشته شده یا از بانک بافت خریداری می‌شود تا ظاهر دندان شما را بهتر کند.
- بازسازی بافت: در این روش برای درمان، یک لایه غشای زیست سازگار در میان دندان و استخوان قرار می‌گیرد و مانع از رشد بافت ناخواسته می‌شود و بیشتر به رشد استخوان کمک می‌کند.
- پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP: این روش برای زمانی مناسب است که بافت لثه یا استخوان از دست رفته باشد. در این شیوه، از خون شما پلاسمای سرشار از پلاکت گرفته شده و به کمک سانتریفیوژ پلاسما از گلبول‌های قرمز و سفید جدا می‌شود. سپس در نواحی که کمبود وجود دارد، قرار داده می‌شود تا استخوان مجدداً رشد کند.
روش های پیشگیری از بیماری پریودنتال
تا اینجا با مفهوم بیماری پریودنتال، علائم، علل ایجاد و روش های درمان آن آشنا شدید. اکنون زمان آن می رسد تا بدانید که با رعایت یک سری اصول و نکات می توانید از بروز این بیماری شایع عفونت دهان و دندان جلوگیری به عمل آورید. تا ضمن رفع انواع پلاک، باکتری، تارتار و … از هرگونه عفونت لثه در امان باشید. در این خصوص برخی از اصلی ترین و مهمترین روش های پیشگیری از بیماری پریودنتال به قرار زیر است:
مسواک زدن روزانه و استفاده از نخ دندان
استفاده از نخ دندان و مسواک زدن دو بار در روز به عنوان یکی از ابتدایی ترین روش های بهداشت دهان و دندان تا حد زیادی می تواند خطر ابتلا به عفونت پریودنتال را کاهش دهد. بدین صورت که با استفاده مستمر از مسواک و نخ دندان هرگونه پلاک، باکتری، تارتار و مواد غذایی از بین دندان ها و لثه از بین می رود و در نتیجه عفونت در نواحی مختلف لثه کمتر رخ می دهد.
کاهش مصرف دخانیات و ترک آن
همان طور که در بخش میانی اشاره کنیم، مصرف دخانیات به ویژه سیگار تا حد زیادی خطر ابتلا به عفونت لثه را افزایش می دهد. بنابراین با کاهش مصرف انواع دخانیات و ترک آن می تواند درصد ابتلا به بیماری پریودنتال را به حداقل میزان ممکن رساند. همواره به یاد داشته باشید مصرف دخانیات به هر اندازه هم که کم باشد، عوارض و مشکلاتی برای بدن نظیر بروز عفونت های مختلف به همراه دارد. پس این روش پیشگیری بیماری پریودنتال را جدی بگیرید و در صورتی که مصرف کننده انواع دخانیات هستید، نسبت به ترک یا کاهش مصرف آن اقدام نمایید.
تقویت سیستم ایمنی بدن
سیستم ایمنی بدن خط مقدم مبارزه با انواع عفونت به خصوص بیماری پریودنتال است. از این رو با تقویت سیستم ایمنی بدن می توان مقاومت بدن را در برابر این دسته از عفونت های شایع دهان و دندان افزایش دهد. برای تقویت سیستم ایمنی می توانید مواد غذایی حاوی ویتامین C و سیب مصرف کنید. تا ضمن کاهش درصد ابتلا به عفونت مزمن پریودنتال، احتمال ابتلا به سایر عفونت های بدن نیز به حداقل میزان ممکن برسد.
کلام پایانی
در بزرگسالی لازم است تا دائماً به دندان‌های خود رسیدگی کنید. اگر باکتری‌های موجود در دهان به طور مرتب از بین نروند، می‌توانند ایجاد پلاک، جرم و سپس رسوبی کنند که بافت لثه را می‌خورد و استخوان اطراف آن را از بین می‌برد. در این حالت، بیماری پریودنتال بروز می‌کند که می‌تواند باعث از دست دادن دندان‌هایتان شود. اگر دچار این بیماری شدید، نگران نباشید. کافی است سری به سایت ما بزنید و پس از مشورت با متخصصین خبره ما برای درمان اقدامات لازم را انجام دهید و زیبایی دندان‌های خود را به دست آورید.
سوالات متداول:
۱.آیا کودکان هم به بیماری پریودنتال مبتلا می شوند؟
بله، بیماری پریودنتال یک عفونت مزمن و مرتبط با لثه و فک است، که بر اثر عدم رعایت بهداشت دهان و دندان رخ می دهد. بر همین اساس کودکان نیز در معرض این بیماری عفونی قرار دارند.
۲.آیا بیماری پریودنتال با درمان های خانگی برطرف می گردد؟
به طور کلی اگر شدت بیماری پریودنتال کم باشد، از طریق درمان خانگی و رعایت نکات بهداشتی فابل درمان است. در غیر این صورت با تشدید این بیماری عفونی می بایست پروسه درمان در مطب و کلینیک های دندانپزشکی طی شود. پس در صورت ابتلا به بیماری پریودنتال سریعاً به دندانپزشک مراجعه کنید. تا ضمن کنترل و درمان آن از درگیر شدن کامل لثه جلوگیری به عمل آید.
۳.عدم درمان بیماری پریودنتال چه عواقبی به همراه دارد؟
عدم درمان سریع و به موقع بیماری پریودنتال موجب تحلیل لثه و لق شدن دندان ها می گردد. پس تشخیص، کنترل و درمان این بیماری عفونی را جدی بگیرید.
منبع : Periodontal (Gum) Disease
