بیماری پریودنتال چیست؟ علائم + راه های درمان

بیماری پریودنتال به عنوان یکی از مشکلات دهان و دندان است که التهاب و عفونت لثه و استخوان اطراف دندان را به همراه دارد و در صورت پیشرفت می‌تواند منجر به لق شدن یا حتی از دست دادن دندان‌ها شود. بیماری پریودنتال از مراحل اولیه مانند ورم و قرمزی لثه (ژنژیویت) آغاز شده و در صورت عدم درمان، به مراحل پیشرفته‌تری مانند پریودنتیت می‌رسد که باعث آسیب جدی به استخوان فک و لثه می‌شود. این بیماری می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله تجمع پلاک و جرم روی دندان‌ها، مصرف دخانیات، و ضعف سیستم ایمنی بروز کند. روش‌های درمان بسته به شدت بیماری متنوع بوده و شامل درمان‌های غیرتهاجمی مانند جرم‌گیری دندان و استفاده از آنتی‌بیوتیک و در موارد پیشرفته‌تر، جراحی‌های لثه و پیوند استخوان می‌شود. از سوی دیگر، پیشگیری همواره بهتر از درمان است. رعایت نکات بهداشتی نظیر مسواک زدن، استفاده از نخ دندان، تقویت سیستم ایمنی بدن، و کاهش مصرف دخانیات می‌تواند خطر بروز این بیماری را به حداقل برساند.

بیماری پریودنتال چیست؟

شناختن بسیاری از بیماری‌های مرتبط با دندان به شما کمک می‌کند تا با اهمیت بهداشت دهان و دندان بیشتر آشنا شوید و بتوانید از بروز آن‌ها پیشگیری کرده یا آن‌ها را به‌ موقع درمان کنید. شاید برای شما هم این سؤال پیش ‌آمده باشد که بیماری پریودنتال چیست و چه عللی و نشانه‌هایی دارد؟

در واقع، بیماری های پریودنتال برای محیط لثه یا بافت نرمی اتفاق می‌افتد که دندان را احاطه کرده است و از آن حمایت می‌کند. این بیماری باعث می‌شود که لثه دچار عفونت و التهاب ‌شود. شروع بیماری با ورم لثه دندان و قرمزی این بافت همراه است و بعد از آن به عفونت دندان و لثه که در اصطلاح آن را ژنژیویت می‌نامند منجر می شود.

زمانی که بیماری گسترش یابد، استخوان محافظ دندان که در لثه قرار دارد، از بین می‌رود و در اثر این اتفاق، دندان لق شده و سپس از لثه جدا می‌شود. این بیماری که همان پریودنتیت است، در کنار پوسیدگی بزرگ‌ترین تهدید برای سلامت دهان و دندان بزرگسالان به حساب می‌آید.

درمان بیماری پریودنتال لثه

پس از این که این بیماری تشخیص داده شد، لازم است تا وارد مرحله درمان پریودنتال لثه شوید. انتخاب نوع درمان بستگی به‌ شدت و وسعت بیماری دارد و هم از روش‌های غیر تهاجمی و هم از روش‌های تهاجمی مانند عمل جراحی استفاده می‌شود.

درمان‌های غیر تهاجمی

یکی از روش‌هایی که در مورد بیماری پریودنتال خفیف تا متوسط مورد استفاده قرار می‌گیرد، شیوه‌های غیر تهاجمی است. انتخاب این روش بستگی به تشخیص نهایی متخصص و بهترین روش از نظر او دارد. این روش‌ها عبارت‌اند از:

• استفاده از آنتی‌بیوتیک: بسته به صلاحدید متخصص پریو، این امکان وجود دارد که با کمک داروهای خوراکی بتوانید عفونت را از بین ببرید. گاهی یک آنتی‌بیوتیک زیر لثه کار گذاشته می‌شود.
• جرم‌گیری و پلنینگ ریشه: این روش که در آن عمیقاً دندان را تمیز می‌کنند، از نظر عملکرد مشابه جرمگیری دندان عادی است، با این تفاوت که از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود. این روش اغلب در دو جلسه متوالی انجام می‌شود و لازم است یک ‌بار دیگر نیز پس از آن ویزیت شوید. اگر سوال می کنید که آیا جرمگیری دندان را خراب می کند؟، سخت در اشتباه هستید، بلکه انجام به موقع توسط پزشک متخصص بسیار مهم است.

درمان خانگی بیماری پریودنتال

به نظر شما می‌توان بیماری پرودنتال را در منزل درمان کرد؟ حتماً با توجه‌ به آنچه خوانده‌اید، کاملاً متوجه شده‌اید که درمان خانگی بیماری پریودنتال لثه اصلاً امکان‌پذیر نیست. این بیماری به بافت لثه و استخوان آسیب‌ می‌زند و با روش‌های خانگی یا دستورات سنتی درمان نمی‌شود. برای این که کمی بتوانید درد آن را تسکین دهید، همان شیوه‌های نرمال مانند استفاده از مسواک نرم دو بار در روز و هر بار به مدت چند دقیقه می‌توانند تا حدودی به شما کمک کنند.

علائم بیماری پریودنتال یا لثه

هر بیماری دارای علائمی است که فرد را از وجود آن آگاه می‌کند. علائم بیماری پریودنتال یا لثه نیز می‌تواند برای شما و متخصص مانند زنگ خطری باشد که به شما نشان می‌دهد وقت درمان آن رسیده است. اگر این علائم را مشاهده کردید، باید به متخصص مراجعه کنید:

• بوی بد دهان که از بین نمی رود.
• در صورتی ‌که لثه شما متورم یا قرمز است.
• لثه‌هایتان حساس هستند و مدام دچار خونریزی می‌شوند.
• در هنگام جویدن درد را احساس می‌کنید.
• دندان‌هایتان لق شده‌اند.
• دندان‌هایتان می‌افتند.

همه این‌ها به این معنی است که لثه شما ملتهب شده است و احتمال بروز بیماری پریودنتال در آن وجود دارد. پس لازم است تا در اولین فرصت و قبل از این که وسعت بیماری زیاد شود، به یک متخصص پریودنتیست مراجعه کنید تا تشخیص و درمان لازم برای شما انجام شود.

در رابطه با نحوه تشخیص بیماری پریودنتال در سایت mayoclinic.org آمده است که :

To tell whether you have periodontitis and how severe it is, your dentist may Review your medical history to identify any factors that could be linked to your symptoms. Examples include smoking or taking certain medicines that cause dry mouth. Examine your mouth to look for plaque and tartar buildup and check for easy bleeding.

برای تشخیص اینکه آیا پریودنتیت دارید و شدت آن چقدر است، دندانپزشک شما ممکن است سابقه پزشکی شما را بررسی کند تا عواملی را که می‌تواند با علائم شما مرتبط باشد شناسایی کند. به عنوان مثال می توان به سیگار کشیدن یا مصرف داروهای خاصی که باعث خشکی دهان می شود اشاره کرد. دهان خود را معاینه کنید تا به دنبال تجمع پلاک و تارتار باشید و خونریزی آسان را بررسی کنید.

جراحی پریودنتال لثه

روشی که از آن به‌ عنوان روش تهاجمی یاد می‎شود، جراحی پریودنتال یا لثه نام دارد. این عمل نیز دارای زیرمجموعه‌هایی است که با نظر متخصص انتخاب می‎شوند. این عمل‌ها عبارت‌اند از:

• جراحی فلپ لثه: در این روش به کمک یک‌ برش، بافت لثه از دندان جدا می‌شود و در نتیجه، می‌توان ریشه را کاملاً تمیز کرد. سپس در صورت نیاز برجستگی استخوان دوباره ترمیم می‌شود و مناطق آسیب‌دیده تمیز می‌شوند.
• پیوند استخوان: در صورتی‌ که استخوان زیادی از دست‌ داده باشید، این شیوه برای درمان بیماری پریودنتال تجویز می‌شود. در این بین، ممکن است با کمک استخوان خود شما یا بافت مصنوعی قسمت از دست ‌رفته ترمیم شود. معمولا پیوند استخوان برای ایمپلنت بسیار ضروری است.
• پیوند لثه: گاه در اثر این بیماری لثه از بین می‌رود و باعث می‌شود دندان‌های شما بلندتر دیده شوند. در این روش، بافتی در اطراف لثه قرار داده می‌شود و بخیه می‌خورد. این بافت یا از سقف دهان شما برداشته شده یا از بانک بافت خریداری می‌شود تا ظاهر دندان شما را بهتر کند.
• بازسازی بافت: در این روش برای درمان، یک ‌لایه غشای زیست ‌سازگار در میان دندان و استخوان قرار می‌گیرد و مانع از رشد بافت ناخواسته می‌شود و بیشتر به رشد استخوان کمک می‌کند.
• پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP: این روش برای زمانی مناسب است که بافت لثه یا استخوان از دست ‌رفته باشد. در این شیوه، از خون شما پلاسمای سرشار از پلاکت گرفته شده و به کمک سانتریفیوژ پلاسما از گلبول‌های قرمز و سفید جدا می‌شود. سپس در نواحی که کمبود وجود دارد، قرار داده می‌شود تا استخوان مجدداً رشد کند.

 علت بیماری پریودنتال

آنچه باعث می‌شود تا لثه دچار این بیماری شود، باکتری‌هایی هستند که در دهان وجود دارند. در واقع می‌توان گفت که علت بیماری پریودنتال آلودگی بافت لثه به‌ وسیله باکتری‌هایی است که در دهان پیدا می‌شوند. اگر به کمک مراقبت‌های روتین این باکتری‌ها را از بین نبرید و آن‌ها برای مدت زیادی روی سطح دندان باقی بمانند، باعث ایجاد پلاک می‌شوند. چنانچه برای درمان پلاک نیز اقدام خاصی انجام ندهید، لایه‌ای به نام جرم تشکیل می‌شود.

بیماری پریودنتال به مرور زمان به وجود می‌آید. جرم‌های تشکیل شده‌ای که مدت‌ها تمیز نشده‌اند، زیر خط لثه به‌ صورت رسوب تارتار پخش می‌شوند و دیگر با تمیز کردن‌های عادی و روزمره از بین نمی‌روند. آنچه در این بیماری اهمیت دارد، تشخیص به موقع و سپس اقدامات لازم برای درمان آن است. به همین دلیل، باید یک متخصص آن را بررسی کرده و تلاش کند تا آن را از بین ببرد.

مراحل پریودنتال دندان

بیماری پریودنتال چهار مرحله دارد:

• مرحله 1: این مرحله خفیف ترین مرحله است و معمولاً علائمی ندارد. با این حال، ممکن است تورم و قرمزی خفیف لثه وجود داشته باشد.
• مرحله 2: در این مرحله، لثه ها از دندان ها جدا می شوند و ممکن است پلاک و جرم ایجاد شود. این می تواند باعث خونریزی لثه و بوی بد دهان شود.
• مرحله 3: در این مرحله، از دست دادن لثه و استخوان بیشتر است. این می تواند باعث شل شدن دندان و درد شود.
• مرحله 4: این مرحله پیشرفته ترین مرحله است و باعث از دست دادن دندان می شود.

روش های پیشگیری از بیماری پریودنتال

تا اینجا با مفهوم بیماری پریودنتال، علائم، علل ایجاد و روش های درمان آن آشنا شدید. اکنون زمان آن می رسد تا بدانید که با رعایت یک سری اصول و نکات می توانید از بروز این بیماری شایع عفونت دهان و دندان جلوگیری به عمل آورید. تا ضمن رفع انواع پلاک، باکتری، تارتار و … از هرگونه عفونت لثه در امان باشید. در این خصوص برخی از اصلی ترین و مهمترین روش های پیشگیری از بیماری پریودنتال به قرار زیر است:

مسواک زدن روزانه و استفاده از نخ دندان

استفاده از نخ دندان و مسواک زدن دو بار در روز با راهنمای انتخاب مسواک به عنوان یکی از ابتدایی ترین روش های بهداشت دهان و دندان تا حد زیادی می تواند خطر ابتلا به عفونت پریودنتال را کاهش دهد. بدین صورت که با استفاده مستمر از مسواک و نخ دندان هرگونه پلاک، باکتری، تارتار و مواد غذایی از بین دندان ها و لثه از بین می رود و در نتیجه عفونت در نواحی مختلف لثه کمتر رخ می دهد. برای این منظور پیشنهاد می کنیم حتما آموزش صحیح نخ دندان کشیدن را دنبال کرده تا از پیشرفت بیماری های لثه جلوگیری کنید.

کاهش مصرف دخانیات و ترک آن

همان طور که در بخش میانی اشاره کنیم، مصرف دخانیات به ویژه سیگار تا حد زیادی خطر ابتلا به عفونت لثه را افزایش می دهد. بنابراین با کاهش مصرف انواع دخانیات و ترک آن می تواند درصد ابتلا به بیماری پریودنتال را به حداقل میزان ممکن رساند. همواره به یاد داشته باشید مصرف دخانیات به هر اندازه هم که کم باشد، عوارض و مشکلاتی برای بدن نظیر بروز عفونت های مختلف به همراه دارد. پس این روش پیشگیری بیماری پریودنتال را جدی بگیرید و در صورتی که مصرف کننده انواع دخانیات هستید، نسبت به ترک یا کاهش مصرف آن اقدام نمایید. حتی ایمپلنت در افراد سیگاری عمر و دوام طولانی نداشته و احتمال خرابی آن بالا است.

تقویت سیستم ایمنی بدن

سیستم ایمنی بدن خط مقدم مبارزه با انواع عفونت به خصوص بیماری پریودنتال است. از این رو با تقویت سیستم ایمنی بدن می توان مقاومت بدن را در برابر این دسته از عفونت های شایع دهان و دندان افزایش دهد. برای تقویت سیستم ایمنی می توانید مواد غذایی حاوی ویتامین C و سیب مصرف کنید. تا ضمن کاهش درصد ابتلا به عفونت مزمن پریودنتال، احتمال ابتلا به سایر عفونت های بدن نیز به حداقل میزان ممکن برسد.

سخن پایانی

در بزرگسالی لازم است تا دائماً به دندان‌های خود رسیدگی کنید. اگر باکتری‌های موجود در دهان به ‌طور مرتب از بین نروند، می‌توانند ایجاد پلاک، جرم و سپس رسوبی کنند که بافت لثه را می‌خورد و استخوان اطراف آن را از بین می‌برد. در این حالت، بیماری پریودنتال بروز می‎کند که می‌تواند باعث از دست ‌دادن دندان‌هایتان شود. اگر دچار این بیماری شدید، نگران نباشید. کافی است سری به سایت ما بزنید و پس از مشورت با متخصصین خبره ما برای درمان اقدامات لازم را انجام دهید و زیبایی دندان‌های خود را به دست آورید.

سوالات متداول

• آیا کودکان هم به بیماری پریودنتال مبتلا می شوند؟

بله، بیماری پریودنتال یک عفونت مزمن و مرتبط با لثه و فک است، که بر اثر عدم رعایت بهداشت دهان و دندان رخ می دهد. بر همین اساس کودکان نیز در معرض این بیماری عفونی قرار دارند.

• آیا بیماری پریودنتال با درمان های خانگی برطرف می گردد؟

به طور کلی اگر شدت بیماری پریودنتال کم باشد، از طریق درمان خانگی و رعایت نکات بهداشتی فابل درمان است. در غیر این صورت با تشدید این بیماری عفونی می بایست پروسه درمان در مطب و کلینیک های دندانپزشکی طی شود. پس در صورت ابتلا به بیماری پریودنتال سریعاً به دندانپزشک مراجعه کنید. تا ضمن کنترل و درمان آن از درگیر شدن کامل لثه جلوگیری به عمل آید.

• عدم درمان بیماری پریودنتال چه عواقبی به همراه دارد؟

عدم درمان سریع و به موقع بیماری پریودنتال موجب تحلیل لثه و لق شدن دندان ها می گردد. پس تشخیص، کنترل و درمان این بیماری عفونی را جدی بگیرید.

• آیا تغذیه می‌تواند در پیشگیری از بیماری پریودنتال مؤثر باشد؟

بله، مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C و سایر مواد مغذی می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و کاهش خطر ابتلا کمک کند.

• چه عواملی باعث بیماری پریودنتال می‌شوند؟

تجمع پلاک و جرم روی دندان‌ها، عدم رعایت بهداشت دهان، مصرف دخانیات، و ضعف سیستم ایمنی از عوامل اصلی ابتلا به بیماری پریودنتال هستند.

• روش‌های درمان بیماری پریودنتال کدامند؟

درمان شامل روش‌های غیرتهاجمی مانند جرم‌گیری و استفاده از آنتی‌بیوتیک و در موارد پیشرفته، جراحی لثه، پیوند استخوان، و بازسازی بافت می‌شود.

• مراحل بیماری پریودنتال کدامند؟

مراحل این بیماری شامل التهاب خفیف لثه (مرحله 1)، جدا شدن لثه از دندان و ایجاد جرم (مرحله 2)، تحلیل لثه و استخوان (مرحله 3)، و از دست دادن دندان‌ها (مرحله 4) است.