کورتاژ لثه چیست؟ بررسی عوامل موثر در آن + روش های پیشگیری (آپدیت ۱۴۰۳)

لثه به عنوان یکی از اجزای اصلی دهان و ارتباط با دندان به شدت در معرض آلودگی و باکتری قرار دارد. بر همین اساس دندانپزشکان معتقدند که با رعایت نکات بهداشت دهان و دندان می توان ضمن رفع هرگونه باکتری، پلاک و تارتار از بروز عفونت شدید در ناحیه لثه جلوگیری به عمل آورد. همان طور که می دانید عفونت های ابتدایی و مختصر روی لثه به راحتی با مصرف آنتی بیوتیک، استفاده مستمر از مسواک و نخ دندان درمان می شود. اما گاهی اوقات شدت آسیب به لثه بیشتر از آن چیزی است که حتی فکر می کنید. در واقع ورود باکتری و عفونت لثه موجب آسیب به ساختار آن شده و تنها راه درمان این مشکل و جلوگیری از آسیب به دندان ها، کورتاژ لثه (gingival curettage) است. در این مقاله به بررسی پاسخ کورتاژ لثه چیست و برای مشکلات شدید لثه از چه درمانی استفاده می شود؟ کورتاژ لثه چگونه انجام می شود؟ عوارض کورتاژ لثه چیست؟ می پردازیم.

کورتاژ لثه چیست؟

کورتاژ لثه ای در علم پریودونتولوژی به معنی برداشتن، حذف و تراشیدن دیواره لثه پاکت پریودونتال می باشد. این عمل برای جداسازی بافت نرم دیواره لثه می باشد که حاوی عفونت و میکروب بوده و مانند ایمپلنت دندان نیست.

در واقع در کورتاژ بافت گرانولشین یا بافت جوانه ای (granulation tissue) پاکت پریودونتال حذف می شود، پاکت پریودونتال در واقع از دست رفتن اتصالات لثه ای دیواره دندان می باشد و در محل قطع این الیاف (pdl) میکروب های محیط دهان که برای لثه آسیب رسان می باشد، نفوذ می کنند.

بافت گرانولسین معمولا فرمن می باشد و دارای بافت افزایش یافته فیبرو بلستیک و عروق ریز مختلف (خونچکان) و آماسی مزمن می باشد که ممکن است حاوی قطعات کلکولوس یا کلنی های میکروبی می باشد که اگر توده یا کلنی میکروبی وجود داشته باشد باعث می شود شکل پاتولوژیک بافت پایدار باشد و جلوی ترمیم بافت لثه سالم گرفته شود.

در واقع این بافت جوانه ای (گرانولشین) التهابی و متورم توسط سلولهای اپیتلیوم پوشیده می شوند و رشته های بلندی از آن به داخل این محیط آماسی کشیده می شوند. وجود این اپی تلیوم به عنوان سدی مانع چسبیدن فیبرهای (رشته های) جدید در ناحیه می شود.

کلکولوس یا جرم رسوبات سختی است که در اثر تمیز نکردن و پاک نشدن مواد غذایی، مواد تجزیه میکروبی و مواد حاصل از تجزیه مواد غذایی منیرالیزه شده و معدنی و سخت می شود و توسط جرمگیری حذف می شود. در این روش نیز مواد عفونی و بافتهای غیر زنده از سطح دندان حذف می شود. جرمگیری دندان به طور غیر مستقیم درجات مختلفی از کورتاژ را نیز در بر دارد اما باید توجه داشت که آنها روشهای متفاوتی هستند و به عنوان یک درمان جدا در نظر گرفته می شوند.

کورتاژ لثه چگونه انجام می شود؟

با توجه به اینکه کورتاژ لثه دندان یکی از روش های مؤثر و کارآمد برای درمان عفونت های شدید و ناهنجاری های مضر در لثه محسوب می شود، نحوه انجام آن برای بیماران حائز اهمیت فراوانی است. در واقع بیماران نسبت به انجام این سری از خدمات دندانپزشکی استرس دارند و در خصوص انجام آن با تردید مواجه هستند و سوال همیشگی آنها این است کورتاژ لثه چگونه انجام می شود.

دانستن جواب این سوال به کم شدن استرس بیمار کمک می کند. در این رابطه باید بگوییم که این کار بی خطر بوده و هیچگونه آسیبی به ساختار اصلی لثه و دندان ها وارد نمی کند. به طور کلی نحوه انجام مراحل کورتاژ لثه دندان به شرح زیر عبارت است از:

1. ابتدا دندانپزشک وضعیت لثه و میزان التهاب آن را بررسی می کند. تا براساس شدت التهاب لثه و عمق پاکت ها از روش باز یا بسته استفاده کند.
2. پس از انجام معاینه و تعیین روش کورتاژ لثه، باکتری ها و پلاک های موجود در لثه به وسیله تجهیزات و ابزارهای مخصوص از بین می روند. در ادامه سطح ریشه دندان ها تا انتها بدون آنکه آسیبی به بافت نرم آنها وارد شود، تمیز می گردد.
3. در آخر نیز براساس تغییرات عمق پاکت های دندانی، بهترین روش برای پیشگیری از تشدید التهاب لثه و درمان آن به کار برده می شود.

خاطر نشان می شود که کورتاژ لثه بدون درد بوده و به راحتی توسط متخصصین دندانپزشکی انجام می گردد. بنابراین با خیال آسوده می توانید با این روش از لثه و دندان هایتان در برابر هرگونه آلودگی محافظت کنید.

انواع کورتاژ لثه دندان

کورتاژ می تواند لثه ای و زیر لثه ای باشد. کوتاژ لثه ای شامل حذف بافت نرم ملتهب و متورم دیواره کناری پاکت پریودونتال است، کورتاژ زیر لثه ای در قسمتهای نزدیک به ریشه و اتصالات لثه ای نزدیک به ریشه انجام می شود (epithelial attachment) و اتصال بافت همبند بر لبه استخوان را جدا می کند.

زمانی که جرم گیری و تسطیع (صاف کردن) سطح ریشه انجام می گیرد درجاتی از کورتاژ به صورت ناخواسته انجام می شود، که کورتاژ غیر عمدی گفته می شود (inadvertent)

هدف از کورتاژ که جدا از عمل جرمگیری می باشد. کاهش عمق پاکت به وسیله افزایش انقباض لثه ای (gingival shrinkage)  می باشد که چسبندگی جدید بافت همبند را نیز موجب می گردد. در بعضی موارد کورتاژ هر دو عمل انقباض لثه ای و چسبندگی مجدد بافت همبند را موجب می شود.

عوامل اصلی ایجاد التهاب در بافت های پریودنتال

بیماری شایع پویودنتال لثه را می توان مهمترین علت کورتاژ لثه دندان دانست. چرا که این بیماری بر اثر تجمع باکتری در پلاک دندان به وقوع می پیوندد و عدم تشخیص و درمان به موقع آن موجب بروز بیماری پریودنتال و عفونت شدید لثه می گردد.  در این خصوص عوامل اصلی و مستعدکننده برای بیماری پریودنتال به قرار زیر است:

• بهداشت نامناسب دهان و دندان (عدم رسیدگی به موقع به وضعیت دندان ها و لثه)
• لبه تیز دندان های ترمیم شده
• کمبود ویتامین C در بدن
• رژیم غذایی نرم و قندی
• مصرف دخانیات به ویژه سیگار
• مخاطرات شغلی
• شرایط نامساعد محیطی
• استراس و اضطراب
• وراثت

روش های پیشگیری از ابتلا به بیماری پریودنتال

اکنون که به علل اصلی ابتلا به بیماری پریودنتال  کورتاژ لثه آشنا شدید، زمان آن فرا می رسد تا روش های پیشگیری از این بیماری مزمن را بدانید. در واقع با استفاده از روش های زیر می توانید از بروز بیماری پریودنتال جلوگیری نموده و احتمال کورتاژ لثه را حداقل میزان ممکن برسانید. اصلی ترین و مهمترین روش های پیشگیری از ابتلا به بیماری پریودنتال شامل موارد زیر می شود:

• حداقل بعد از هر وعده غذایی یا روزی دوبار مسواک بزنید. در غیر این صورت می توانید از نخ دندان استفاده نموده و سپس دندان هایتان را آب بکشید.
• مراجعه به مطب دندانپزشکی جهت معاینه مستمر لثه و وضعیت دندان ها را در اولویت قرار دهید.
• از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های حاوی مواد قندی جداً پرهیز کنید.
• با مشاهده نشانه و علائم ابتلا به بیماری پریودنتال سریعاً به دندانپزشک مراجعه نمایید.
• از تکنیک های نوین و مؤثر برای بهداشت دهان و دندان استفاده کنید. به منظور یافتن روش ها و تکنیک های نوین می توانید از دندانپزشک خود کمک بگیرید.
• مواد غذایی و میوه جات سالم و ترد مانند سیب و هویج مصرف کنید.

مراقبت بعد از کورتاژ لثه

بعد از انجام عمل کورتاژ لثه، رعایت یک سری نکات مراقبتی الزامی است. در غیر این صورت ممکن است مجدداً به بیماری های عفونی لثه و دندان مبتلا شوید یا دوره نقاهت شما بیش از حد طولانی شود. مهم ترین نکات مراقبت بعد از کورتاژ لثه شامل موارد زیر است:

• عمل کورتاژ لثه در خونریزی و تورم همراه است. از آنجایی که خونریزی در همان ساعات اولیه متوقف می شود، برای درمان تورم لثه می توانید از یخ یا کمپرس آب خیلی سرد سه ساعت بعد از عمل با فواصل زمانی ۱۵ دقیقه استفاده کنید. توجه داشته باشید که یخ یا کمپرس آب سرد بر روی گونه قرار بگیرد.
• در کنار مصرف آنتی بیوتیک و مسکن تجویز شده توسط پزشک از مواد غذایی و نوشیدنی خنک نظیر ماست و بستنی استفاده کنید.
• تا چند روز پس از کورتاژ لثه حتماً غذاهای نرم و با گرمای اندک میل کنید.
• بعد از هر وعده غذایی دندان هایتان را مسواک بزنید و سپس با آب ولرم بشویید.
• با توجه به تعداد بخیه و کیفیت آن معمولاً بین ۷ تا ۱۴ روز پس از عمل کورتاژ باید جهت کشیدن بخیه ها به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

قبل از ادامه مطلب و بررسی عوارض کورتاژ لثه دعوت میکنیم به مقاله سیاه شدن لثه  سربزنید.

عوراض کورتاژ لثه

Gingival curettage is an operation that improves the stability of the teeth, the health of the gums and the patent’s sense of taste.

One disadvantage is that, following the treatment, once the gums are no longer swollen, the teeth may be more sensitive.

سوالات متداول:

۱.آیا همه موارد ابتلا به بیماری پریودنتال منجر به کورتاژ لثه می شود؟

خیر، اگر این بیماری مزمن سریع تشخیص داده شود و اقدامات لازم جهت درمان کامل آن صورت گیرد، به هیچ عنوان نیاز به کورتاژ لثه نیست. البته تصمیم گیری در این خصوص پس از انجام پروسه درمان و انجام معاینه تخصصی برعهده دندانپزشک است.

۲.هزینه کورتاژ لثه در تهران چقدر است؟

با توجه به شدت بیماری پریودنتال و میزان عفونت لثه و همچنین تعداد جلسات درمان، هزینه کورتاژ لثه نیز متغیر است. از این رو نمی توان قیمت ثابت و مشخصی را برای آن تعیین کرد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید با دندانپزشک خود مشورت کنید.

۳.عدم انجام کورتاز لثه چه عواقبی دارد؟

عدم درمان سریع و به موقع عفونت و التهاب لثه ناشی از بیماری پریودنتال موجب بروز بیماری های قلبی و عروقی، دیابت و … می شود. بنابراین این روش درمان عفونت لثه را جدی بگیرید و در صورت نیاز حتماً آن در مطب ها و کلینیک های تخصصی دندانپزشکی انجام دهید.