علت دندان قروچه در خواب چیست؟ درمان خانگی دندان قروچه یا براکس

دندان قروچه یا براکسیسم (Teeth Grinding) یکی از اختلالات شایع حرکتی است که هم در کودکان و هم در بزرگسالان رخ می‌دهد و می‌تواند سلامت دندان‌ها و کیفیت خواب را تحت تأثیر قرار دهد. این عارضه که اغلب به دلایلی مانند استرس، مشکلات دندانی یا عوامل پزشکی بروز می‌کند، ممکن است باعث ساییدگی دندان‌ها، دردهای فکی، سردرد و حتی اختلالات خواب شود. اگرچه درمان این اختلال نیازمند مراجعه به متخصص است، برخی از درمان خانگی دنادن قروچه می‌توانند به کاهش شدت آن کمک کنند. استفاده از محافظ دندان یا نایت گارد، انجام تمرینات کششی برای عضلات فک، استفاده از کمپرس گرم برای کاهش تنش عضلات و مدیتیشن برای کاهش استرس، از جمله راهکارهای مؤثری هستند که می‌توان در خانه برای مدیریت دندان قروچه به کار برد.

علت دندان قروچه در خواب

دندان قروچه یا براکسیسم همیشه یک علت واحد یا قابل‌شناسایی ندارد؛ اما عوامل مختلفی با آن مرتبط هستند. این عوامل بسته به نوع بروکسیسم متفاوت هستند.

براکسیسم اولیه

براکسیسم اولیه به‌طور مستقل رخ می‌دهد و ناشی از بیماری یا شرایط دیگری نیست. برخی از عوامل شناخته‌شده که در بروز آن نقش دارند، عبارت‌اند از:

• ناهماهنگی در بایت: در برخی افراد، براکسیسم ممکن است به‌دلیل ناهماهنگی بایت یا وجود دندان‌های ازدست‌رفته رخ دهد. تحریک در دهان هم می‌تواند به دندان قروچه یا فشاردادن دندان‌ها کمک کند؛
• استرس: یکی از دلایل اصلی براکسیسم در بزرگسالان، چه در خواب و چه در بیداری، استرس است. یک بررسی سیستماتیک در سال 2020 ارتباط قابل‌توجهی بین استرس و براکسیسم نشان داد؛ اما تحقیقات بیشتری برای درک این رابطه لازم است؛
• سیگارکشیدن، الکل و کافئین: یک بررسی در سال 2016 نشان داد که مصرف این مواد با براکسیسم مرتبط است. افرادی که به‌طور منظم سیگار می‌کشند یا الکل مصرف می‌کنند، حدود دو برابر بیشتر احتمال دارد براکسیسم داشته باشند و افرادی که بیش‌از 8 فنجان قهوه در روز می‌نوشند، 1.5 برابر بیشتر در معرض این وضعیت قرار دارند؛

براکسیسم ثانویه

براکسیسم ثانویه به‌دلیل یک بیماری پزشکی دیگر یا شرایط خاصی رخ می‌دهد، از جمله:

• اختلالات سلامت روان: اضطراب و افسردگی با براکسیسم مرتبط هستند. این ارتباط ممکن است تا حدی به‌دلیل استرس باشد که می‌تواند به این شرایط کمک کند؛
• اختلالات عصبی: شرایطی مانند بیماری هانتینگتون و پارکینسون می‌توانند حرکاتی در خواب ایجاد کنند که ممکن است به براکسیسم منجر شود؛
• داروها: براکسیسم می‌تواند یکی از عوارض جانبی برخی داروها، از جمله برخی داروهای ضدافسردگی و ضدروان‌پریشی باشد. یک مطالعه در سال 2018 ارتباطی بین بازدارنده‌های بازجذب سروتونین انتخابی (SSRIs) و براکسیسم پیدا کرد. از میان داروهای مورد مطالعه، فلوکستین (Prozac) و سرترالین (Zoloft) بیشترین نقش را داشتند؛
• آپنه خواب: همان‌طور که گفته شد، آپنه خواب شرایطی است که باعث توقف موقت تنفس در خواب می‌شود. این وضعیت می‌تواند کیفیت خواب را کاهش دهد و باعث بیدارشدن‌های مکرر شود که ممکن است به‌همین‌دلیل یک عامل خطر برای براکسیسم باشد.

علت دندان قروچه کودکان

براکسیسم در کودکان رایج است و تا 40٪ از کودکان ممکن است آن را تجربه کنند. کودکان ممکن است به‌دلایل مختلفی دندان قروچه کنند، از جمله:

• معمولاً زمانی که دندان‌هایشان در حال رشد هستند. بااین‌حال، به‌دلیل رشد سریع دندان‌ها و فک در دوران کودکی، براکسیسم معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شود و آسیب دائمی ایجاد نمی‌کند؛
• دندان‌هایی که به‌درستی تراز نیستند؛
• درد، مانند درد گوش یا رویش دندان؛
• استرس، مثلاً نگرانی در مورد یک امتحان یا تغییر در روال زندگی. حتی بحث با والدین یا خواهر و برادرها می‌تواند استرس کافی برای ایجاد دندان قروچه یا فشاردادن فک ایجاد کند؛
• دلایل پزشکی، مانند بیش‌فعالی، فلج مغزی یا برخی داروها.

علت دندان قروچه چیست؟

علت دندان قروچه در خواب بزرگسالان و کودکان در خواب می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله:

• استرس
• اضطراب
• افسردگی
• کمبود خواب
• مصرف الکل یا کافئین
• عادت های بد دهانی، مانند جویدن ناخن یا مکیدن انگشت

• مشکلات دندانی، مانند نامرتبی دندان ها یا مال اکلوژن
• برخی از داروها
• برخی از شرایط پزشکی، مانند اختلال تیک و بیماری پارکینسون

طبق نظر سایت medicalnewstoday:

People who smoked or drank alcohol regularly were about two times more likely to have bruxism, while those who drank more than 8 cups of coffee per day were 1.5 times more likely.

احتمال ابتلا به دندان قروچه در افرادی که به طور منظم سیگار می‌کشیدند یا الکل می‌نوشیدند، دو برابر بیشتر بود، در حالی که افرادی که بیش از 8 فنجان قهوه در روز می‌نوشیدند، 1.5 برابر بیشتر احتمال داشت.

دندان قروچه در کودکان و بزرگسالان

دندان قروچه در کودکان و بزرگسالان اتفاق می‌‌افتد و گاهی از نظر برخی از علائم با یکدیگر همپوشانی دارند. با این‌ وجود، لازم است بدانید که چون فک کودکان درحال‌رشد است، این عادت نیز ممکن است تغییر کند و کمتر به درمان نیاز داشته باشد. اگر فرزند شما دچار این اختلال است و از لحاظ عاطفی دچار مشکلی نیست، داروی ضد افسردگی مصرف نمی‌کند و اختلالاتی مانند بیش‌فعالی ندارد، جای نگرانی نیست.

با این حال، بهترین کار این است که هم خودتان و هم فرزندتان حتماً به‌ صورت دوره‌ای به یک متخصص مراجعه کنید تا دندانپزشک بتواند با توجه ‌به علائمی مانند سایش دندان‌ به یکدیگر یا صاف ‌شدن نوک آن‌ها شدت دندان قروچه شما را بررسی کند و در صورت لزوم، درمان متناسب را برای شما در پیش بگیرد. اگر در اثر دندان قروچه دچار درد شدید، روش خانگی‌های خانگی برای درمان سریع دندان درد در شب وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها برای تسکین درد استفاده کنید.

عوارض براکسسیم یا دندان قروچه چیست؟

علائم دندان قروچه  می‌تواند مانند زنگ خطری برای شما و متخصصان باشد که بدانید آیا وقت درمان آن فرا رسیده است یا هنوز می‌توانید برای این کار دست نگه دارید. برخی از مهم‌ترین این علائم عبارت‌اند از:

• تغییر شکل دندان‌ها: براکسیسم می‌تواند دندان‌ها را صاف، شکسته یا ترک‌خورده کند و باعث فاصله افتادن بین دندان‌ها شود. انواع فرم دندان می‌تواند بر لبخند شما تأثیر بگذارد و حتی حس دندان‌ها را در دهان تغییر دهد. در برخی موارد، دندان‌ها ممکن است لق شوند؛
• فرسایش مینای دندان: دندان قروچه مداوم مینای دندان شما را فرسوده می‌کند. مینای دندان برای سلامت دهان و دندان حیاتی است و آسیب به آن می‌تواند لایه‌های عمیق‌تر دندان را در معرض خطرهایی مانند پوسیدگی قرار دهد؛
• افزایش حساسیت یا درد: با فرسایش مینای دندان، ممکن است بیشتر مستعد درد و حساسیت دندانی شوید. دماهای گرم یا سرد می‌توانند برای دندان‌ها ناراحت‌کننده باشند و ممکن است دردهای شدیدی را در دندان‌های فرسوده‌تر تجربه کنید؛
• خستگی عضلات فک: هرچه بیشتر فک خود را منقبض کنید، عضلات فک بیشتر خسته می‌شوند. ممکن است در طول روز حس خستگی در فک خود داشته باشید؛
• درد در مناطق دیگر: براکسیسم می‌تواند در نهایت باعث ناراحتی در مناطق دیگری از بدن، مانند گردن یا صورت شود. همچنین ممکن است چیزی شبیه به گوش‌درد، اما در ناحیه فک و جلوی گوش، تجربه کنید که نشان‌دهنده تأثیر بروکسیسم است؛
• سردرد: تنش مداوم ناشی از براکسیسم می‌تواند منجر به سردردهایی شود که از شقیقه‌ها شروع می‌شوند و به نواحی دیگر سر گسترش می‌یابند؛
• آسیب به داخل گونه: دندان قروچه مداوم ممکن است به داخل گونه‌ها هم سرایت کند. ممکن است آسیب به بافت گونه را تجربه کنید که باعث درد و حتی خونریزی شود؛
• اختلال در خواب: در برخی موارد، شدت براکسیسم می‌تواند باعث بیدارشدن در خواب یا خواب بی‌کیفیت شود. ممکن است صبح‌ها احساس خستگی بیشتری کنید یا متوجه شوید که شب‌ها چند بار بیدار می‌شوید.

• گاهی ساییدن دندان‌ها به‌ قدری بلند است که فرد کناری شما از خواب بیدار می‌شود.
• ظاهر دندان شما صاف، شکسته یا بریده ‌بریده شده است.
• مینای دندان از بین رفته است.
• دندان‌هایتان حساس شده‌اند.
• احساس خستگی در فک می‌کنید.
• دردی که تصور می‌کنید از گوش است، در حالی ‌که این‌گونه نیست.
• هنگام جویدن در صبح، دردی در فکتان شکل می‎گیرد.
• در دهانتان احساس گوشت اضافه می‎کنید که ناشی از گاز گرفتن در شب است.

درمان خانگی دندان قروچه در خواب

درمان خانگی دندان قروچه در خواب نیز تا حدی به کاهش این اختلال کمک می‌کند، هرچند بهتر است قبل از هر کاری با یک متخصص مشورت کنید. برخی از رایج‌ترین شیوه‌های درمان خانگی این اختلال عبارت‎اند از:

• اسپیلنت تراپی: یکی از روش‌هایی که خودتان می‌توانید در منزل امتحان کنید این است که در شب با کمک یک محافظ مانع از آسیب ‌دیدن دندان‎هایتان شوید. برای این کار می‎توانید نایت گاردها را سفارش دهید یا از داروخانه تهیه کنید. شاید این محافظ‌ها ظاهر مطلوبی نداشته باشند؛ اما در نهایت مانع از درد فک و سردرد شما در صبح می‌شوند.
• تمرینات کشش عضلانی: انجام هر یک از این تمرینات می‌تواند ساییدن دندان‌ها را کمتر کرده یا از پیشرفت این اختلال جلوگیری کنند. به‌ عنوان‌ مثال، می‌توانید به ‌صورت خودآگاه دندان‌های بالا و پایین را از هم فاصله دهید تا از ساییدن دندان‌ها جلوگیری شود. تلاش کنید در همه مواقع، غیر از زمانی که در حال جویدن هستید، بین آن‌ها فاصله ایجاد کنید. حتی می‌توانید دهان خود را باز کنید و با زبان خود دندان‌های جلویی را لمس کنید. به ‌این ‌ترتیب، می‌توانید به شل‌ شدن عضلات کمک کنید و از میزان دندان قروچه خود بکاهید.
• کمپرس گرم: استفاده از یک کمپرس گرم می‌تواند به شما کمک کند تا ماهیچه‌هایتان شل شوند و در این ناحیه از بدنتان خون به جریان درآید. بهترین کار این است که یک طرف صورت خود را روی پد حرارتی قرار دهید و 15 دقیقه به همین حالت بمانید. سپس این کار را برای سمت دیگر صورت خود تکرار کنید.
• مدیتیشن: خودتان نیز می‌توانید با استفاده روش‌های جانبی مانند یوگا یا مدیتیشن میزان استرس، اضطراب و افسردگی‌تان را کاهش دهید. تکنیک‌های موجود برای کاهش استرس می‌توانند باعث شوند تا وضعیت کلی خواب شما بهبود چشمگیری یابد. راحت بنشینید و در سکوت ذهن خود را روی یک مطلب متمرکز کنید. برای یوگا می‌توانید از حرکات با ارتفاع کم بهره ببرید.

درمان دندان قروچه

یکی از متداول‌ترین روش‌های درمان دندان قروچه استفاده از نایت گارد یا محافظ‌های شبانه است تا مانع از ساییدن دندان شود. با این‌ حال، این ابزار جادو نمی‌کند و بهتر است تا به دنبال علت اصلی بروز این اختلال باشید. به طور کلی، بسته به رویکرد متخصص یا سطح بیماری‌تان یکی از روش‌های زیر اتخاذ می‌شوند:

• دارو درمانی: در این شیوه، دکتر به بیماری که دارای دندان قروچه است، داروهای شل‌کننده عضلانی می‌دهد تا باعث آرامش فک در شب شوند. داروی دندان قروچه گاهی داروهای ضد افسردگی است؛
• تزریق: گاهی استفاده از برخی روش‌های تهاجمی مانند تزریق بوتاکس به فک می‌توان با فلج کردن عضلات این ناحیه، از میزان ساییدن دندان‌ها در شب کاست.
• رفتار درمانی: یکی از علل عمده ایجاد این اختلال، وجود مشکلات روحی و روانی بیمار است؛ در نتیجه ارجاع به متخصصین رفتار درمانی می‌تواند به طور فزاینده‌ای این اختلال را کاهش دهد. استفاده از نیو فیدبک یا روش‌های ریلکسیشن یا پیگیری مشکلات مربوط به استرس می‌توانند باعث کاهش چشمگیر این اختلال شوند.

همان طور که در وبسایت NIH هم آمده است:

Bruxism management relies on the recognition of the potential causative factors associated with the development of the condition. Diurnal bruxism can be managed by considering interventions such as habit modification, relaxation therapy, and biofeedback. In patients with sleep bruxism, which does not appear to be impacted by psychological or psychosocial factors,[10] appropriate intervention might include appliance therapy. In patients with medication or drug-induced bruxism, medication withdrawal or substitution should be considered. If recreational drugs are being used, intervention should include psychological counseling.

مدیریت دندان قروچه بر شناخت عوامل بالقوه ایجاد کننده مرتبط با ایجاد این بیماری متکی است. دندان قروچه روزانه را می توان با مداخلاتی مانند اصلاح عادت، آرامش درمانی و بیوفیدبک مدیریت کرد. در بیماران مبتلا به دندان قروچه در خواب، که به نظر نمی رسد تحت تأثیر عوامل روانی یا روانی اجتماعی باشد، مداخله مناسب ممکن است شامل درمان با لوازم خانگی باشد. در بیماران مبتلا به دندان قروچه ناشی از دارو یا دارو، باید قطع یا جایگزینی دارو در نظر گرفته شود. اگر از داروهای تفریحی استفاده می شود، مداخله باید شامل مشاوره روانشناختی باشد.

با این‌ وجود، باید در نظر داشته باشید که انتخاب روش مناسب بسته به این است که شما چه سنی دارید؛ آیا می‌توانید با دارو درمانی به مقابله با مشکلات خود بپردازید یا خیر؛ از نظر سلامت جسمی و روانی در چه وضعیتی هستید و سؤالات دیگر. این پرسش‌ها تعیین‌کننده نوع درمان شما هستند.

آیا جلوگیری از دندان قروچه امکان‌پذیر است؟

پیشگیری از دندان قروچه (بروکسیسم)، تمرکز بر شناسایی و مدیریت عوامل محرک این عادت ناخودآگاه است. هرچند نمی‌توان تضمین کرد که این عارضه کاملاً متوقف شود؛ اما با انجام اقداماتی می‌توان احتمال بروز آن را کاهش داد یا شدت آن را کم کرد.

شناسایی و کاهش استرس

یکی از دلایل اصلی دندان قروچه، استرس و اضطراب است. برای جلوگیری بهتر است عواملی را که باعث استرس شما می‌شوند، شناسایی کنید و با تکنیک‌هایی که در ادامه همین مقاله توضیح داده خواهد شد، استرس خود را کاهش دهید. آرامش روانی می‌تواند تأثیر مستقیمی بر کاهش این عادت داشته باشد.

اصلاح عادت‌های روزانه

برخی عادت‌های روزانه مانند مصرف بیش‌ازحد کافئین، الکل یا جویدن ناخن می‌توانند دندان قروچه را تحریک کنند. محدودکردن مصرف این مواد و اجتناب از عادت‌های مضر می‌تواند به پیشگیری از این مشکل کمک کند.

نظارت بر وضعیت فک و دندان‌ها

یکی از راه‌های کاهش احتمال دندان قروچه، آگاه‌بودن از وضعیت فک و دندان‌ها در طول روز است. سعی کنید فک خود را در وضعیت آرام نگه دارید و از انقباض غیرضروری عضلات صورت خودداری کنید. همچنین، می‌توانید با یادداشت‌کردن زمان‌ها یا موقعیت‌هایی که فک خود را منقبض می‌کنید، الگوهای رفتاری خود را شناسایی و اصلاح کنید.

فقط غذا بجوید

آیا در طول روز به جویدن آدامس عادت دارید؟ عاشق جویدن یخ هستید؟ حتی اگر عادت مورد علاقه شما جویدن درپوش خودکار باشد، باید این حرکات تکراری را متوقف کنید؛ زیرا این عادت‌ها باعث می‌شوند فک شما همچنان منقبض بماند.

اجتناب از خوردن غذاهای سفت

در روزهایی که بروکسیسم شما تشدید شده است از غذاهایی مانند استیک، پاپ‌کورن و تافی خداحافظی کنید. این غذاها نیاز به جویدن زیادی دارند و فک شما را بیشتر خسته می‌کنند.

خواب سالم و باکیفیت

همان‌طور که گفته شد، اختلالات خواب، مانند آپنه خواب می‌توانند باعث بروز دندان قروچه شوند. تنظیم یک برنامه منظم خواب، ایجاد محیطی آرام برای استراحت و پرهیز از استفاده از وسایل الکترونیکی قبل‌از خواب، نقش مهمی در جلوگیری از این مشکل ایفا می‌کنند.

توجه به وضعیت بدن

نشستن و ایستادن در وضعیت‌های نادرست می‌تواند باعث فشار بر عضلات فک و تحریک دندان قروچه شود. به وضعیت بدن خود توجه کنید و از صندلی‌هایی استفاده کنید که پشتیبانی مناسبی از ستون فقرات دارند.

مراجعه به دندان‌پزشک

معاینات منظم دندان‌پزشکی به شما کمک می‌کند هرگونه مشکل در تنظیم دندان‌ها یا فک را زودتر شناسایی کنید. درمان مشکلات فک یا دندان‌های نامرتب می‌تواند از ایجاد دندان قروچه جلوگیری کند. به دلیل حساسیت دندان و هزینه‌های بالای دندانپزشکی، بهتر است بهترین دندانپزشک زیبایی را برای انجام کارهایی مانند ارتودنسی، ایمپلنت، بیماری پریودنتال و.. انتخاب کنید تا با امنیت بالاتری به سلامت دندان‌هایتان برسید.

با این اقدامات می‌توانید خطر ابتلا به دندان قروچه را کاهش دهید و از مشکلات مرتبط با آن پیشگیری کنید. توجه به عوامل محرک و سبک زندگی سالم کلیدهای اصلی جلوگیری از این عارضه هستند.

دندان قروچه چیست؟

ساییدن دندان‌ها به یکدیگر ممکن است باعث آسیب‌ دیدن دندان شودهمه شما حتماً تاکنون با صدای دندان‌های بغل ‌دستی خود یا حتی خودتان از خواب بیدار شده‌اید. با این‌ حال، آیا می‌دانید از لحاظ علمی دندان قروچه چیست؟ به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن دندان‌ها به یکدیگر ساییده می‌شوند یا به هم فشار وارد کنند.

اگرچه دندان قروچه می‌تواند به طور ناخودآگاه در روز نیز تکرار شود که به آن براکسیم بیدار گفته می‌شود، اما از نظر علمی، این بیماری به اختلال حرکتی گفته می‌شود که در ارتباط با خواب رخ می‌دهد. به همین دلیل، می‌توان گفت افرادی که در طول شب با این اختلال روبه‌رو هستند، احتمال ابتلا به اختلالات دیگر خواب مانند آپنه یا خر و پف در آن‌ها بیشتر است.

زمانی که دندان قروچه بسیار خفیف باشد، نیازی به درمان ندارد؛ اما اگر شدت آن زیاد باشد، ممکن است به اختلالات دیگری مانند سردرد، آسیب‌ دندان و اختلالات دیگر فک منجر شود که در آن حالت، نیازمند بررسی و درمان اصولی است. اگر شما یا فرزندتان با این اختلال دست‌ و پنجه نرم می‌کنید، لازم است که این مقاله را از دست ندهید.

کلام پایانی

دندان قروچه اختلال حرکتی است که اغلب در شب‌ها رخ می‌دهد. کودکان و بزرگسالان هر دو می‌توانند از این اختلال رنج ببرند؛ اما آنچه باعث می‌شود که ناچار شوید به آن توجه کنید، این است که دندان‌ها در اثر شدت این اختلال ممکن است ساییده شوند و از دست بروند. بهترین کار این است که از متخصصین حرفه‌ای مشورت بگیرید. برای این کار به سایت ما سری بزنید و با حرفه‌ای‌ترین متخصصین این حوزه صحبت کنید.

سوالات متداول

• چگونه می‌توان دندان قروچه را در خانه درمان کرد؟

استفاده از نایت گارد (محافظ دندان)، انجام تمرینات کششی برای شل کردن عضلات فک، استفاده از کمپرس گرم و انجام مدیتیشن برای کاهش استرس از روش‌های خانگی مؤثر هستند.

• آیا دندان قروچه فقط در خواب اتفاق می‌افتد؟

خیر، دندان قروچه می‌تواند در خواب یا بیداری رخ دهد. نوعی که در بیداری رخ می‌دهد معمولاً به‌دلیل استرس یا عادت‌های رفتاری است.

• چه علائمی نشان‌دهنده دندان قروچه است؟

برخی از علائم شایع شامل ساییدگی یا ترک‌خوردگی دندان‌ها، فرسایش مینای دندان، درد فک، سردرد، حساسیت دندانی و حتی اختلال در خواب هستند.

• برای دندان قروچه چه زمانی باید به دندان‌پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائمی مانند درد مداوم فک، ساییدگی شدید دندان‌ها، اختلال خواب یا سردردهای مکرر را تجربه می‌کنید، بهتر است به دندان‌پزشک مراجعه کنید.

• چه عواملی خطر دندان قروچه را افزایش می‌دهند؟

استرس، اضطراب، کمبود خواب، مصرف کافئین یا الکل، مشکلات دندانی و برخی داروها یا شرایط پزشکی از جمله عوامل خطر هستند.

• آیا دندان قروچه در کودکان نیاز به درمان دارد؟

در بیشتر موارد، دندان قروچه در کودکان به‌صورت خودبه‌خود برطرف می‌شود، اما اگر باعث آسیب جدی به دندان‌ها شود یا با علائم دیگری همراه باشد، مراجعه به متخصص ضروری است.