بریج دندان چیست؟ بررسی انواع روش های پل زدن دندان

با پیشرفت تکنولوژی در دندانپزشکی و تولید محصولات با کیفیت، امکان کاشت ایمپلنت‌های دندانی و جایگزینی دندان‌های از دست رفته برای بسیاری از افراد فراهم شده است. استفاده از بریج دندان (Dental Bridge) یکی از روش‌های رایج برای بستن فاصله‌های ناشی از از دست‌دادن دندان‌ها است که اصلاح طرح لبخند و افزایش قدرت جویدن را امکان‌پذیر می‌سازد.  در این مقاله به مفهوم بریج دندان چیست می‌پردازیم، اجزای تشکیل‌دهنده آن، مواد سازنده، مراحل انجام، مزایا و معایب، کاندیداها و علائم نیاز به این روش درمانی پرداخته می‌شود تا بیماران بتوانند از این گزینه مؤثر بهره‌مند شوند.

بریج یا پل دندان چیست؟

به‌طورکلی بریج یا پل دندان یک روش ترمیمی‌ و زیبایی برای از بین بردن فاصله افتادن بین دندان است. این مشکل اغلب بر اثر کشیدن یا از دست‌دادن دندان‌ها رخ می‌دهد و برای کاشت انواع ایمپلنت باید این فضای به‌وجود آمده برطرف شود. از این رو با استفاده از بریج دندان این مشکل برطرف می‌شود و سپس اقدامات لازم جهت کاشت ایمپلنت توسط دندانپزشک متخصص صورت می‌گیرد. شایان ذکر است گاهی اوقات به‌دلیل واردشدن ضربه به صورت یا تصادف این دسته از بیماری‌های لثه بروز پیدا می‌کند و درحال‌حاضر بهترین و مؤثرترین روش درمان آن، استفاده از انواع بریج دندان است.

اجزای تشکیل دهنده بریج دندان

اجزای تشکیل‌دهنده بریج دندان عبارت‌اند از:

• اباتمنت: بخش ایمپلنت بریج که روکش‌های دندان مصنوعی روی آن متصل می‌شود؛
• پونتیک: بخشی از پل دندانی که وظیفه پرکردن شکاف خالی بین دندان‌ها را برعهده دارد؛
• کانکتور: قسمت اتصال روکش و سایر بخش‌های نگه‌دارنده بریج دندان، کانتور نام دارد؛
• ریتینر: مواد چسبنده و سختی که برای محکم‌کردن پونتیک از آن استفاده می‌شود.

انواع بریج دندان کدام است؟

با توجه به وضعیت و شرایط لثه بیمار و همچنین نوع دندان‌های اطراف لثه، مدل‌های مختلفی از بریج دندان تولید شده است تا ضمن به کارگیری صحیح و اصولی، عوارض و مشکلات ناشی از وجود فضای خالی لثه‌ای بین دندان‌ها برطرف شود. درحال‌حاضر پرکاربردترین و متداول‌ترین بریج‌های دندان که در مراکز دندانپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند، به‌شرح زیر هستند:

بریج سنتی (ثابت)

یکی از رایج‌ترین مدل‌های پل دندان، بریج سنتی است. در این نوع از بریج‌ها، دندان مصنوعی در وسط قرار می‌گیرد و به‌واسطه دو تاج به دندان‌های کناری متصل می‌شود. البته در صورت نیاز برای قرارگیری بهتر و دقیق‌تر بریج سنتی، مقدار کمی‌ از دندان‌های اطراف تراشیده می‌شود.

بریج معلق

این نوع از بریج دندان کاملاً مشابه بریج سنتی است؛ اما با این تفاوت که برای نصب، صرفاً به یک دندان متصل می‌شود و در صورت نیاز تنها سطح اندکی از یک دندان تراشیده خواهد شد. ازآنجاکه برداشتن این پل دندان راحت‌تر است به آن بریج معلق می‌گویند.

بریج مریلند

بریج دندان مریلند معمولاً برای دندان‌های جلویی فک بالا و پایین به کار برده می‌شود. بدین‌نحو که از طریق باله‌های فلزی به دو دندان اطراف متصل می‌شود و از پایداری مناسب‌تری نسبت به دو نوع قبل برخوردار است. به‌همین‌سبب برای نصب آن نیازی به تراشیدن دندان‌های اطراف نیست.

بریج کامپوزیت

بریج‌های کامپوزیتی نیز برای قرارگیری در جای دندان ازدست‌رفته طراحی و ساخته شده‌اند. بدین‌جهت افرادی که یک یا چند دندان خود را از دست داده‌اند، می‌توانند به‌ازای هر دندان از یک بریج کامپوزیت استفاده کنند. البته با توجه به اینکه برای نصب آن از هیچ‌گونه تاج یا باله استفاده نشده است، امکان گسستن آن وجود دارد. به‌همین‌دلیل اغلب برای بیماری‌های مقطعی و پرکردن موقت فضای خالی لثه به کار برده می‌شود.

بریج ایمپلنت

این نوع از بریج دندان در سال‌های اخیر تولید شده است و شاهد استفاده از آن در مراکز تخصصی دندانپزشکی زیبایی در تهران و سایر شهرها هستیم. در بریج ایمپلنت به‌جای تاج و باله از ایمپلنت استفاده می‌شود. بدین‌صورت که بریج و دندان مصنوعی بین دو ایمپلنت قرار می‌گیرند و نسبت به انواع دیگر بریج‌های دندانی از مقاومت و کارایی بهتری برخوردار است؛ بنابراین اگر چند دندان خود را از دست داده‌اید و به‌دنبال یک پل دندان باکیفیت و بادوام هستید، توصیه می‌کنیم بریج‌های ایمپلنت را انتخاب کنید. برای اینکه بهتر متوجه شوید پل دندان بهتر است یا ایمپلنت روی لینک مروبطه کلیک کنید.

مراحل انجام بریج دندان

به‌طور اصولی در شرایطی که وضعیت سلامت دندان‌‌ها و لثه بیمار در شرایط نرمال قرار داشته باشد، انجام پل یا بریج دندان بیشتر از ۲ جلسه زمان نمی‌برد. دندانپزشک برای انجام درمان بریج دندان ماده‌ای هم‌رنگ دندان‌‌های طبیعی استفاده می‌کند و در طی ۴ مرحله بریج را داخل دهان بیمار جایگذاری می‌کند تا نقص جای خالی دندان‌های ازدست‌رفته به‌صورت کامل پوشانده شود.

مرحله اول: آماده‌سازی دندان‌های پایه

تقریباً تمامی وقت جلسه اول درمان صرف آماده‌سازی دندان‌های پایه و مهیاشدن شرایط قرارگرفتن بریج روی شکاف‌های خالی بین دندانی می‌شود. در این مرحله، دندانپزشک قسمت‌های موردنیاز از مینا و عاج دندان را از بین می‌برد تا فضای کافی برای قراردادن بریج دندان ایجاد شود.

مرحله دوم: قالب‌گیری دندان

پس‌از آماده‌سازی کامل دندان‌های پایه به‌کمک اسکنرهای دیجیتال از ناحیه موردنظر با اسکن‌کردن، قالب گرفته می‌شود و قالب گرفته‌شده از لثه و فک بیمار برای طراحی مدل بریج، دندان مصنوعی و ساخت روکش متناسب با اندازه و وضعیت فک و لثه بیمار به آزمایشگاه ارسال می‌شود.

از ناحیه موردنظر قالب‌گیری یا اسکن دیجیتال گرفته می‌شود. در آزمایشگاه با توجه‌ به این قالب، مدل بریج مشخص و دندان مصنوعی به‌همراه روکش تهیه می‌شود. در مدت‌ زمان آماده‌شدن بریج اصلی، یک بریج موقت در آن ناحیه قرار می‌گیرد.

مرحله سوم: قراردادن بریج موقت

پس‌از اتمام قالب گیری دندانپزشک یک بریج موقت را در جایگاه اصلی که قرار است در آینده بریج روی آن کار گذاشته شود، قرار می‌دهد تا از عوارض و مشکلات بی‌دندانی برای بیمار در طول مدت انتظار برای آماده‌شدن بریج، دندان مصنوعی و روکش در آزمایشگاه جلوگیری شود.

مرحله چهارم: قراردادن بریج

اما مرحله آخر که در مراجعه دوم به مطب دندانپزشک انجام می‌شود، قراردادن بریج اصلی است. پس‌از آماده‌شدن قالب و دندان مصنوعی اصلی، بریج موقت توسط دندانپزشک از دهان بیمار خارج و بریج اصلی بین شکاف دندان‌ها جایگذاری می‌شود و پروسه درمان بریج با آخرین معاینه و اطمینان‌یافتن دندانپزشک از سازگاری کامل بریج با دندان‌های کناری طبیعی به پایان می‌رسد.

مواد سازنده بریج

انتخاب مواد مناسب برای بریج‌های دندانی به عواملی مانند موقعیت دندان‌های لنگرگاهی، حساسیت‌های فلزی و براکسیسم (دندان قروچه) بستگی دارد. دندانپزشک و بیمار می‌توانند این موضوع را در طول مشاوره بررسی کنند.

PFM (پرسلین متصل به فلز) می‌تواند ظاهر طبیعی دندان را تقلید کند. این ماده دوام فلز و رنگ طبیعی دندان‌های مجاور را دارد و برای دندان‌های جلو و عقب مناسب است.

طلا محکم‌ترین ماده برای پل‌های دندانی است. این ماده در برابر سایش مقاوم است و گزینه خوبی برای بیماران مبتلا به براکسیسم محسوب می‌شود. این فلز هیچ تأثیری بر بافت‌های لثه ندارد؛ بااین‌حال، اکثر بیماران ترجیح می‌دهند از طلا به‌خاطر رنگ و هزینه آن استفاده نکنند.

پرسلین متصل به ایمپلنت زیرکونیا و پرسلین خالص مواد رایجی برای پل‌های دندانی هستند. مزیت زیبایی‌شناختی آن‌ها غیرقابل‌انکار است و همچنین کمتر نسبت به دماهای سرد و گرم حساس هستند. بریج‌های زیرکونیا متصل به پرسلین در برابر شکستگی مقاومت بسیار بالایی دارند؛ اما بریج‌های پرسلین خالص به‌ویژه برای بیمارانی که دچار براکسیسم هستند در معرض شکستگی قرار دارند.

شما می‌توانید با دندانپزشک خود درباره مواد مناسب برای این نوع جایگزینی دندان صحبت کنید. همه موادی که در حال‌حاضر برای بریج‌های دندانی استفاده می‌شوند، مقاوم و بادوام هستند؛ اما مسائل دندانی مانند براکسیسم تعیین خواهد کرد که کدام ماده می‌تواند فشار را تحمل کند. مراقبت صحیح از بریج‌های دندانی، صرف نظر از نوع ماده‌ای که انتخاب می‌کنید، بسیار مهم است.

چه علائمی نشان دهنده نیاز بیمار به بریج دندان است؟

اکنون که با مفهوم پل زدن دندان آشنا شدید، زمان آن فرا می رسد تا بدانید که چه علائمی نشان می دهد که بیمار به بریج دندان نیاز دارد. تا متناسب با شرایط و وضعیت بیمار از بهترین انواع بریج دندان برای درمان مشکل به وجود آمده و در نتیجه کاشت ایمپلنت استفاده کنید. بدین منظور علائم اصلی و مهم نشان دهنده نیاز بیمار به بریج دندان عبارت است از:

اختلال در جویدن و خوردن انواع مواد غذایی

به‌طور معمول افرادی که نیاز شدید به بریج دندان دارند، هنگام خوردن مواد غذایی با مشکل مواجه می‌شوند. به‌عبارت‌دیگر وجود فاصله نامناسب بین لثه و دندان‌ها سبب می‌شود تا بیمار توانایی کافی برای جویدن مواد خوراکی نداشته باشد. این مشکل در طولانی‌مدت موجب اختلال در دستگاه گوارش می‌شود و هضم غذا را به مشکل روبه‌رو خواهد کرد؛ بنابراین در صورت بروز این سری از علائم، به‌سرعت به دندانپزشک متخصص زیبایی و ترمیمی‌ دندان مراجعه کنید.

مشکل در تکلم و تلفظ برخی حروف و کلمات

با توجه به اینکه بخشی از قدرت و توانایی تکلم افراد به ساختار و کیفیت دندان‌ها وابسته است، هرگونه اختلال در تکلم می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات لثه و دندان باشد. بدین‌جهت این اختلال شایع نیز در دسته علائم اصلی نیاز به بریج دندان قرار می‌گیرد. برای رفع این مشکل مهم حتماً باید اقدام به پرکردن فاصله بین لثه و دندان‌ها با انواع بریج دندان کنید.

درد ناشی از جویدن نامناسب و دشوار مواد غذایی

در صورتی که یک یا چند دندان خود را از دست داده‌اید، حتماً می‌دانید خوردن و جویدن مواد غذایی با لثه سخت و در بسیاری مواقع با درد همراه است. ازاین‌رو، یکی دیگر از علائم اصلی نشان‌دهنده نیاز فرد به بریج دندان بروز درد هنگام خوردن انواع مواد خوراکی است. تنها راه درمان این مشکل و بازیابی قدرت جویدن مواد غذایی استفاده از انواع بریج دندان است.

قبل‌از بررسی ادامه مقاله از شما دعوت می‌کنیم به مقاله معرفی بهترین دندانپزشکی زیبایی در تهران هم سر بزنید.

بی‌نظم‌شدن دندان‌ها (جابه‌جایی دندان به‌سمت فضای خالی لثه)

پس‌از پوسیدگی دندان و کشیدن آن، یک فضای خالی و قابل‌مشاهده درون لثه ایجاد می‌شود. با گذشت زمان و بنا به دلایل مختلف، این بخش از لثه دچار ضعف و تحلیل می‌شود و در پی آن، دندان‌های همجوار به‌سمت این فضای خالی حرکت می‌کنند. در ادامه این اختلال موجب ایجاد بی‌نظمی‌ و بدشکل‌شدن دندان‌ها می‌شود؛ بنابراین در صورت مشاهده هرگونه بی‌نظمی‌ در نحوه قرارگیری دندان‌ها، به‌سرعت به دندانپزشک مراجعه کنید تا با استفاده از بریج‌های دندان این مشکل را برطرف کند و شاهد اصلاح طرح لبخند باشید. اگر با روش های جلوگیری از پوسیدگی دندان آشنایی ندارید برای مطالعه بیشتر روی لینک مربوطه کلیک کنید.

یکی از سوالاتی که در این زمینه وجود دارد این است که پل زدن دندان چه مزایا و چه معایبی دارد؟ همان طور که در وبسایت healthdirect گفته شده است:

The main benefit of a dental bridge is to maintain the function of your teeth. If you feel self-conscious about missing teeth, a dental bridge can help give you more confidence when you smile. Another advantage is that once the gap is filled, this will stop the other teeth leaning into the gap. If your teeth stay straight this helps with the bite. Bridges can last for many years if they are cared for properly. However, they can fail, usually due to decay of the natural teeth next to them, or failure of the cement. Talk to your dentist or dental practitioner about the costs of a dental bridge procedure.

مزیت اصلی بریج دندان حفظ عملکرد دندان شماست. اگر نسبت به از دست دادن دندان ها خودآگاه هستید، بریج دندان می تواند به شما کمک کند هنگام لبخند زدن اعتماد به نفس بیشتری به شما بدهد. مزیت دیگر این است که پس از پر شدن شکاف، دیگر دندان ها به داخل شکاف متمایل نمی شوند. اگر دندان‌های شما صاف بمانند، این به بایت کمک می‌کند. اگر از پل ها به درستی مراقبت شود، می توانند سال ها دوام بیاورند. با این حال، معمولاً به دلیل پوسیدگی دندان‌های طبیعی کنار آنها یا شکست سیمان، ممکن است از کار بیفتند. با دندانپزشک یا دندانپزشک خود در مورد هزینه های عمل بریج دندان صحبت کنید.

چه کسانی کاندیدای مناسبی برای بریج دندان هستند؟

همان‌طور که اشاره شد، هر فردی که به ناهنجاری فک و لثه دچار شده باشد، می‌تواند از بریج دندان برای پرکردن فضای به‌وجودآمده استفاده کند تا پس‌از آن کاشت ایمپلنت راحت‌تر و با کیفیت بالاتری انجام شود. بدین‌منظور افراد زیر در زمره کاندیداهای اصلی بریج یا پل دندان قرار می‌گیرند:

• افرادی که دچار تصادف یا ضربه شدید از ناحیه صورت، دهان و فک شده‌اند؛
• افراد مبتلا به بیماری پریودنتال؛
• افراد دارای عفونث لثه و کمبود تراکم استخوان در ناحیه فک؛
• افرادی که دچار پوسیدگی شدید دندان هستند یا اقدام به کشیدن یک یا چند دندان کرده‌اند؛
• افراد مبتلا به ناهنجاری و نقص مادرزادی فک و لثه نظیر لب شکری و شکاف کام.

بریج دندان فک بالا

بریج دندان فک بالا از نظر ساختار و عملکرد تفاوتی با بریج دندان فک پایین ندارد و اصول طراحی آن مشابه سایر انواع بریج‌ها است. هدف اصلی آن جایگزینی دندان‌های ازدست‌رفته، بهبود عملکرد جویدن، گفتار و زیبایی لبخند است. انتخاب مواد سازنده مانند پرسلین، فلز یا زیرکونیا به موقعیت دندان و نیاز بیمار بستگی دارد. تنها تفاوت احتمالی در فک بالا، دقت بیشتر در طراحی به‌دلیل نزدیکی به سینوس‌ها و ساختار پیچیده‌تر آن است. مراقبت‌های بهداشتی مناسب و بررسی منظم توسط دندان‌پزشک می‌تواند طول عمر بریج را در هر دو فک تضمین کند.

مزایا و معایب بریج

بریج دندان هم مانند هر درمان دیگری مزایا و معایب خاص خود را دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

مزایای بریج دندان

بریج دندان مزایای زیادی دارد که آن را به گزینه‌ای مناسب برای بسیاری از بیماران تبدیل می‌کند:

• امنیت و راحتی بیشتر نسبت به دندان مصنوعی: دندان‌های مصنوعی جزئی مانند دندان‌های مصنوعی کامل با استفاده از چسب موقتی به لثه‌ها متصل می‌شوند که می‌تواند ناراحت‌کننده و کثیف باشد. این چسب نسبت به گزینه‌های دائمی مانند بریج‌ها و ایمپلنت‌ها ایمنی کمتری دارد؛
• سریع‌تر از ایمپلنت‌: بریج‌ها معمولاً تنها به دو جلسه مراجعه به دندان‌پزشک نیاز دارند که این دو جلسه تقریباً به هم نزدیک هستند. در مقابل، ایمپلنت‌ها قبل‌از اینکه تاج دائمی قرار بگیرد، نیاز به زمان بیشتری برای بهبودی استخوان فک در اطراف ایمپلنت دارند؛
• هزینه کمتر: بریج‌ها در مقایسه با ایمپلنت‌ها هزینه کمتری دارند؛
• جایگزینی چند دندان: اگر چند دندانتان را در یک ردیف از دست داده باشید، بریج می‌تواند گزینه‌ای بهتر از ایمپلنت باشد. برای هر ایمپلنت، نیاز به جراحی جداگانه در فک است که می‌تواند پرهزینه و پیچیده باشد؛ اما یک بریج می‌تواند جای یک یا چند دندان را پر کند؛

گزینه‌ای برای کسانی که سلامت استخوان کافی ندارند: ایمپلنت‌ها نیاز به ساختار کافی در استخوان فک برای تثبیت دارند. در صورت نبود این ساختار، پیوند استخوان هم راه‌حل خوبی است؛ اما این فرایند می‌تواند گسترده و پرهزینه باشد. بریج‌ها به دندان‌های موجود متصل می‌شوند و نیازی به استخوان زیرین ندارند؛ بنابراین می‌توانند گزینه بهتری برای برخی بیماران باشند.

معایب بریج دندان

قبل‌از انتخاب بریج بهتر است معایب احتمالی آن را هم در نظر بگیرید:

• دوام: بریج‌ها به‌اندازه ایمپلنت‌ها دوام ندارند. اکثر بریج‌ها بین ۵ تا ۱۰ سال عمر می‌کنند؛ درحالی‌که ایمپلنت‌ها می‌توانند ۱۵ سال یا بیشتر دوام داشته باشند؛
• تأثیر روی دندان‌های اطراف: برای قراردادن بریج نیاز به دندان‌های سالم در اطراف ناحیه وجود دارد. این فرایند ممکن است به دندان‌های مجاور آسیب برساند؛ زیرا باید تاج‌هایی روی این دندان‌ها قرار بگیرد. ایمپلنت‌ها به فک متصل می‌شوند و تأثیری بر دندان‌های دیگر ندارند؛ درحالی‌که دندان‌های مصنوعی به‌کمک چسب موقت روی لثه‌ها نصب می‌شوند؛
• احتمال پوسیدگی: ازدست‌دادن یک دندان می‌تواند احتمال پوسیدگی دندان‌های مجاور را افزایش دهد. علاوه‌براین، فضای خالی ممکن است باعث نامرتبی دندان‌ها و کاهش استحکام استخوان زیرین شود. اگرچه بریج به جلوگیری از افتادن دندان‌ها در این فضا کمک می‌کند، همچنان احتمال پوسیدگی بیشتر از ایمپلنت است. البته، رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندان‌پزشک می‌تواند این خطر را کاهش دهد.

سخن پایانی

بریج دندان یک روش درمان مناسب و مقرون به صرفه برای رفع سریع فاصله ایجاد شده بین دندان ها است. تا ضمن پر کردن فضای خالی لثه، از تحلیل آن و همچنین آسیب به نظم و ساختار سایر دندان ها جلوگیری به عمل آید. بنابراین استفاده از انواع بریج دندان را جدی بگیرید و ضمن مشاهده هر یک از علائم آن سریعاً به دندانپزشک متخصص بیماری های لثه و کاشت دندان مراجعه کنید. امید است مطالب ارائه شده مفید و مورد توجه شما عزیزان واقع شده باشد. در بخش های بعد سعی داریم به بررسی نحوه انجام بریج دندان و مزایای آن بپردازیم. در صورت داشتن هرگونه سؤال و درخواست در زمینه درمان بیماری های لثه، انجام بریج و کاشت ایمپلنت دندان می توانید با دکتر الهام وزیری نهاد متخصص جراحی لثه و ایمپلنت دندان ارتباط برقرار کنید.

سوالات متداول:

• طول عمر بریج دندان چقدر است؟

به‌طور معمول میزان ماندگاری انواع بریج دندان براساس کیفیت ساخت، نحوه قرارگیری و مراقبت از آن بین ۵ تا ۱۰ سال است. البته با رعایت بهداشت دهان و دندان ممکن است این بازه زمانی افزایش یابد و به ۱۵ سال نیز برسد.

• آیا همیشه اختلال در تکلم با بریج های دندانی قابل درمان است؟

خیر، مشکل اختلال در صحبت‌کردن و تلفظ برخی از کلمات علل مختلفی دارد؛ بنابراین ابتدا باید این مشکل توسط دندانپزشک متخصص و جراح فک و لثه بررسی شود تا در صورت لزوم برای درمان آن از بریج دندان یا سایر روش‌های درمانی موردنیاز استفاده کنند.

• هزینه بریج دندان در تهران چقدر است؟

هزینه این دسته از خدمات دندانپزشکی نیز با توجه به تعداد دندان‌های ازدست‌رفته، وضعیت لثه، نوع بریج و روش نصب آن متغیر است؛ بنابراین در صورت نیاز برای استفاده از انواع بریج دندان درباره هزینه آن با دندانپزشک معالجتان صحبت کنید.