عفونت لثه چرا و چگونه به وجود می آید؟ + بررسی روش های درمان التهاب لثه (۲۰۲۴)

عفونت لثه یا التهاب لثه یکی از بیماری های شایع دهان و دندان است. که به دلیل تجمع باکتری اطراف لثه بروز پیدا می کند و می بایست توسط پزشک متخصص، تشخیص داده شود و اقدامات لازم جهت رفع آن انجام شود.

در این مطلب ۰ تا ۱۰۰ تمامی نکات مهم پیرامون عارضه عفونت دندان و لثه مثل علائم عفونت لثه، مهم‌ترین دلایل ایجاد، آیا عفونت لثه خطرناک است، دلایل عفونت لثه، بهترین روش‌های درمان پزشکی و خانگی، راهکارهای پیشگیری از مبتلا شدن به آن و ….. بررسی شده است، اگر شما هم درگیر این مشکل هستید و می‌خواهید به سرعت از شر آن خلاص شوید و یا حتی به فکر کاهش ریسک ابتلا به التهاب لثه هستید مطالعه این مقاله را از دست ندهید.

عفونت لثه چیست؟

عفونت لثه (Gum Infection) تحت تاثیر عوامل مختلفی مثل بیماری‌های خاص، مصرف دارو، نقص سیستم ایمنی و…. ایجاد می‌شود و در صورتی که به موقع درمان نشود عفونت اولیه لثه یا ژنژیویت (Gingivitis) به مرحله شدید چرک لثه یعنی پریودنتیت (Periodontitis) تبدیل می‌شود که این اتفاق بسیار خطرناک است اما به کمک دندانپزشک متخصص حرفه‌ ای قابل درمان است.

به طور کلی لثه چرک کرده یکی از عفونت های حساس و خطرناک در دهان است. که علاوه بر بروز لثه چرک کرده و ورم لثه، موجب التهاب و عفونت فک هم می شود. در بسیاری از موارد عفوت های لثه موجب سر درد و گوش درد شدید نیز می گردد. از این رو می بایست سریعاً توسط دندانپزشک متخصص شناسایی و درمان شود. بنابراین هنگام مشاهده علائم عفونت لثه و دندان ها باید خیلی زود میزان و بخش های درگیر عفونت مشخص شده و اقدامات لازم جهت کنترل و درمان این بیماری عفونی و خطرناک انجام شود.

لثه های عفونی در مراحل اولیه ژنژیویت (Gingivitis) نام دارد که می‌توان آن را با جرمگیری دندان و لثه کمک دندانپزشک متخصص حرفه‌ای و توجه به رعایت نکات بهداشت دهان و دندان مثل استفاده منظم از مسواک، نخ دندان و دهانشویه و…. درمان کرد.

در صورتی که به ژنژیویت بی‌توجه باشید و سریعا برای درمان آن اقدام نکنید عفونت اولیه لثه در زمان کوتاهی به بیماری پریودنتال لثه تبدیل می‌شود و پریودنتیت مرحله شدید و پیشرفته بیماری لثه است که درمان و بهبودی کامل آن بسیار سخت و زمان‌برتر از درمان ژنژیویت است واگر به آن رسیدگی نشود منجر به از دست رفتن بافت ها و استخوان پشتیبان دندان و تحلیل استخوان فک می‌شود.

در رابطه با تفاوت های ژنژیویت و پریودنتیت همان طور که در webmd آمده است داریم:

Gingivitis (gum inflammation) usually happens before periodontitis (gum disease). But not all gingivitis leads to periodontitis. Most people get gingivitis at some point in their lives, and its mild symptoms make it easy to ignore. But without treatment, it can turn into bigger problems for your mouth. The good news is that you can prevent or even reverse it by simply brushing your teeth, flossing, and having regular dental cleanings and checkups.

معمولا زمانی افراد متوجه آن میشوند که دیگر خیلی دیر شده است و علائم جدی بروز کرده اند. عفونت و التهاب لثه به واسطه پلاک ایجاد میشود. پلاک لایه چسبنده باکتریها است که در روی سطح دندانهای ما تشکیل میشوند و ما ممکن است آن را به صورت جرم تغییر رنگ یافته مشاهده کنیم.

علائم عفونت لثه

عفونت دهان و لثه یکی از بیماری‌های خاموش دهان و دندان محسوب می‌شود که در بیشتر از ۸۰% در مواقع بدون هیچ علامتی ظاهر می‌شود و تنها دندانپزشک پس از معاینه دقیق متوجه وجود آن خواهد شد اما گاهی اوقات این عارضه همراه علائم خاصی پدیدار می‌شود که در حقیقت این علائم زنگ خطرهای این بیماری هستند و در صورت مشاهده هر کدام باید در سریع‌ترین زمان ممکن برای پیشگیری از رشد عفونت و درمان به دندانپزشک متخصص مراجعه کنید.

۸ علامت رایج لثه عفونت کرده عبارتند از:

1. خونریزی لثه زمان نخ دندان کشیدن، مسواک زدن یا جویدن
2. التهاب، افزایش حساست و متمایل شدن رنگ لثه‌ها به قرمز پررنگ
3. پس‌روی و عقب رفتن دندان‌ها
4. بوی بد دهان
5. احساس درد در ناحیه دندان و لثه، فک، سر و گوش
6. احساس طعم ترشی یا تلخی در دهان
7. لقی یا افتادن دندان‌های دائمی
8. به هم‌ریختن نظم دندان‌ها

دلایل عفونت لثه چیست؟

دلایل عفونت لثه مختلف است، مثل عوارض بعد از مصرف برخی از داروها، تغییرات هورمونی بانوان در بازه‌های زمانی خاص، نقص سیستم ایمنی بدن به علت مبتلا بدن به بیماری‌های مزمن مثل ایدز و دیابت، اختلالات اضطرابی، سبک زندگی ناسالم و ….. ایجاد می‌شود، در ادامه به صورت کامل دلایل عفونت لثه را مرور کردیم و شما می‌توانید با آشنایی با این محرک‌های ایجاد چرک کردن لثه دندان از آن‌ها دوری کنید تا از خطر مبتلا شدن به این بیماری درامان باشید.

دیابت

بیماری های قندی به ویژه دیابت با کاهش دادن سطح ایمنی بدن و همچنین رشد باکتری ها، تا حد زیادی زمینه بروز التهابات مختلف در قسمت های مختلف بدن را فراهم می سازند. از این رو افراد مبتلا به دیابت، به شدت در معرض عفونت شدید لثه قرار دارند. بدین جهت توصیه می کنیم ضمن آگاهی یافتن نسبته به علائم عفونت لثه، در صورت مشاهده التهاب و چرک لثه، سریعاً به متخصص دهان و دندان مراجعه نمایید. تا ضمن تشخیص سریع و دقیق، اقدامات لازم را برای درمان لثه ملتهب و سایر عفونت های مرتبط با آن انجام دهد.

تغییرات هورمونی در زنان به ویژه ایام بارداری

معمولاً خانم ها به دلایل مختلف دچار تغییرات هورمونی می شوند. این مورد اغلب در دوران بارداری آنها دیده می شود و یکی دیگر از علت های اصلی بروز التهاب لثه به شمار می رود. البته اگر این تغییرات هورمونی در زمان مناسب تشخیص داده شده و کنترل شود، خطر ابتلا به عفونت های لثه، فک و دهان به حداقل میزان ممکن می رسد.

ژنتیک

مثل سایر عفونت ها و بیماری ها، عامل ژنتیک نیز به عنوان یک مورد اصلی و مهم مورد توجه متخصصین دهان و دندان و بیماری های عفونی قرار گرفته است. البته افرادی که از نظر ژنتیکی به چرک کردن لثه مبتلا می شوند، با مصرف مواد غذایی و دارویی مناسب، خطر ابتلا به عفونت و چرک لثه را به حداقل میزان ممکن برسانند. عامل ژنتیک یکی دیگر از عوامل سیاه شدن رنگ لثه نیز هست.

استرس و اضطراب

همه ما استرس و اضطراب را برای انجام کارهای مهم در زندگی مان تجربه کرده ایم. اما باید بدانید که با افزایش استرس و اضطراب، سیستم عصبی بدن به شدت تحت شعاع قرار می گیرد و خطر ابتلا به بیماری های عفونی نظیر چرک کردن لثه در این دسته از افراد افزایش می یابد. بنابراین تا حد امکان از عوامل استرس زا و چیزهایی که شما را به اضطراب می اندازد، دوری کنید. این کار به نوبه خود تا حد زیادی امکان ابتلا به عقونت لثه را کاهش می دهد.

کج بودن دندان ها

کج بودن دندان یکی از اختلال شایع دهان و دندان می باشد. که هنگام در آمدن دندان های جدید رخ می دهد و موجب تجمع موادغذایی و باکتری بین دندان ها می شود. این مشکل پس از مدتی با التهاب لثه، تورم و عفونت نمایان شده و می بایست سریعاً درمان گردد. پس فاصله افتادن بین دندان ها عامل دیگر است.

سیستم ایمنی ضعیف

به طور کلی سیستم ایمنی بدن تأثیر بسزایی در سلامت دهان و دندان و سایر بخش های بدن دارد. بدین صورت که با افزایش سطح ایمنی از بروز هرگونه عفونت، التهاب و تورم جلوگیری می کند. اما در مقابل سیستم ایمنی ضعیف مستعد انواع باکتری و عفونت می باشد و افرادی که از بیماری نقص یا ضعف سیستم ایمنی رنج می برند، به شدت در معرض ابتلا به عفونت لثه قرار دارند.

برخی از فاکتورهایی که در ایجاد بیماریهای لثه نقش دارند به صورت زیر هستند:

• بهداشت ضعیف دهان و دندان
• مصرف محصولات تنباکو (مانند سیگار)
• ژنتیک
• کج بودن دندانها که باعث میشود نتوان سطوح آن را به درستی تمیز کرد
• بارداری
• دیابت
• برخی داروها مانند داروهای ضد صرع ، استروئیدها و داروهای درمان سرطان
• قرص های ضد بارداری خوراکی

بنابراین در صورتی که علائمی که در بالا به آنها اشاره شد ، را مشاهده کردید بدون تاخیر به دندانپزشک مراجعه کنید.

روش‌های درمان عفونت لثه

روش‌های مختلفی مثل جرم‌گیری، تجویز آنتی بیوتیک، جراحی فلت، جراحی افزایش طول تاج دندان، جراحی پیوند استخوان فک، پیوند لثه و ….. برای درمان این بیماری وجود دارند، دندانپزشک بعد از معاینه دقیقه استخوان فک و بافت لثه بیمار،بررسی میزان شدت و پیشرفت عفونت در بافت لثه و در نظر گرفتن شرایط عمومی بیمار مثل سن، وضعیت روانی، مالی و ….. بهترین روش درمان عفونت دندان و لثه را پیشنهاد می‌کند.

قبل از بررسی داروهای مورد نیاز برای جلوگیری از عفونت لثه توجه شما را به مقاله جراحی پیوند لثه توجه بفرمایید.

جرمگیری

زمانی که عفونت لثه در مرحله اولیه ژنژیویت (Gingivitis) است می‌توان از جرم‌گیری دندان برای درمان آن کمک گرفت، در فرایند جرم‌گیری به علت از بین رفتن کامل تمامی جرم‌ها و پلاک‌های تشکیل شده روی دندان‌ از تحریک و افزایش میزان چرک در لثه جلوگیری می‌شود و اگر این بیماری درمراحل اولیه باشد انجام جرمگیری مانع ایجاد پریودنتیت خواهد شد.

آنتی بیوتیک برای عفونت دندان و لثه

به دلیل اینکه بیماری عفونت لثه، ریشه‌ عفونی داشته و رشد باکتری‌ها در میان بافت‌های لثه عامل اصلی ایجاد عفونت در لثه هستند می‌توان به کمک آنتی‌بیوتیک‌ها میکروب های رشد یافته روی لثه و دندان‌ها را از بین برد و در نتیجه از شر آن خلاص شد، البته آنتی بیوتیک برای درمان بیماری حتما باید با تجویز دندانپزشک مصرف شود چون ریشه ایجاد عفونت در هر بیماری متفاوت است و دندانپزشک پس از معاینه بیمار و بررسی علامت‌ها داروی متناسب با عفونت ایجاد شده را تجویز می‌کند.

۱۰ داروی رایج درمان عفونت لثه

1. داکسی سیلین
2. کلر هگزیدین
3. مینوسایکلین
4. داکسی سیلین
5. آموکسی کلاو
6. اریترومایسین
7. آموکسی سیلین
8. تیکارسیلین
9. کلیندامایسین
10. تیکارسیلین

جراحی لثه

زمان‌هایی که جرم‌گیری و تجویز آنتی بیوتیک برای درمان التهاب لثه موثر نباشند از جراحی لثه کمک گرفته می‌شود، جراحی لثه یک روش تهاجمی درمانی عفونت لثه محسوب می‌شود که می‌توان به کمک آن در زمان کوتاه شدیدترین عفونت‌های لثه‌ای را از بین برد. درمان جراحی عفونت لثه شامل ۴ جراحی به نام‌های فلپ، پیوند لثه، افزایش طول تاج دندان و پیوند استخوان است که بر اساس نیاز بیمار و نظر دندانپزشک یکی از جراحی‌ها برای درمان این بیماری انجام می‌شوند.

جراحی فلپ

در جراحی فلپ، دندانپزشک با ایجاد برش‌های ظریف و منظم روی لثه، بافت لثه را از روی دندان جدا کرده و سپس با کمک دستگاه‌های مخصوص و مواد ضدعفونی کننده دندانپزشکی جرم‌ها و باکتری‌های ناحیه زیر بافت لثه و روی دندان‌ها را کاملا پاکسازی کرده و در نهایت پس از اتمام کار لثه به جای اصلی خود بخیه زده می‌شود.

پیوند لثه

پیوند لثه یکی از بی‌خطرترین روش‌های درمان عفونت لثه محسوب می‌شود که می‌تواند به خوبی از تشدید و پیشرفت التهاب لثه به بافت‌های اطرف لثه و دهان جلوگیری کند، دندانپزشک برای پیوند لثه ابتدا یک تکه گرفت یا بافت از سقف دهان بیمار جدا می‌کند و آن را به ناحیه ریشه دندان و محل عفونت پیوند می‌زند.

پیوند استخوان فک

پیوند استخوان فک نسبت به سایر روش‌های درمانی جراحی رفع عفونت لثه پیچیدگی بیشتر و دوران نقاهت طولانی‌تری  دارد اما نتایج آن بلند مدت است و برای همیشه مشکل عفونت دندان را به صورت ریشه‌ای درمان می‌کند، برای انجام جراحی پیوند استخوان فک دندانپزشک در ابتدا بافت لثه را از دندان‌ها جدا کرده و سپس بافت استخوانی سازگار با فک و دهان بیمار را به ناحیه لثه و فک بیمار پیوند می‌زند. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه به مقاله پیوند استخوان برای ایمپلنت دندان مراجعه کنید.

افزایش طول تاج دندان

یکی از مهم‌ترین دلایل چرک کردن لثه بلند بودن غیر طبیعی لثه‌ها می‌باشد در چنین شرایطی از جراحی افزایش طول تاج دندان برای کاهش میزان پوشش دندان‌ها توسط بافت لثه استفاده می‌شود و به راحتی با افزایش طول تاج دندان این مشکل نیز برطرف می‌شود.

درمان خانگی عفونت لثه

همیشه امکان دسترسی به دندانپزشک متخصص برایدرمان عفونت دندان و لثه امکان پذیر نیست و در این شرایط ناچارا باید از روش‌های درمان خانگی برای بهبود خروج چرک از لثه کمک گرفت البته روش‌‌های درمان خانگی، این مشکل را به صورت ریشه‌ای حل نمی‌کنند و تنها ممکن است مقداری از درد و التهاب ناشی از التهاب لثه را کاهش دهند.

دمنوش‌های گیاهی برای کاهش عفونت و التهاب لثه

داروهای گیاهی که خاصیت ضد التهابی، ضد عفونی و تسکین درد دارند می‌توانند برای بهبود التهاب و کاهش انواع التهاب لثه مفید باشند، فقط فراموش نکنید که اگر قصد نوشیدن دمنوش‌های گیاهی برای کاهش التهاب عفونت لثه دارید حتما صبر کنید تا دمنوش هم‌دمای محیط شود و سپس نوش جان کنید و همچنین در نوشیدن دمنوش‌های گیاهی برای کاهش عفونت دندان زیاده روی نکنید تا دچار مشکلات گوارشی نشوید.

بهترین دمنوش‌های گیاهی درمان انواع عفونت لثه

1. دمنوش بابونه
2. دمنوش سرخارگل
3. دمنوش شیرین بیان
4. دمنوش گزله
5. دمنوش نعنا
6. دمنوش شاهی
7. دمنوش خرفه
8. دمنوش مریم گلی

دهانشویه با مواد گیاهی و طبیعی برای عفونت لثه

علاوه بر دهانشویه‌های استریلیزیه بهداشتی می‌توان از ترکیبات گیاهی و طبیعی نیز برای دهانشویه و ضد عفونی دهان و لثه‌ها از باکتری‌ها و عفونت استفاده کرد، ترکیبات طبیعی بسیار وجود دارند که تاثیرات درمانی برای عارضه عفونت لثه دارند.

هترین دهانشویه‌های خانگی برای عفونت لثه

1. ترکیب آب و نمک دریا
2. ترکیب ۱ قاشق چایخوری زردچوبه، جوش شیرین و آب
3. پراکسید هیدروژن
4. ۲ قاشق روغن نارگیل و ۱ استکان آب
5. ترکیب ۲ قاشق روغن کنجد و ۱ استحکان آب
6. ۱ قاشق چای‌خوری اسانس پونه کوهی و ۱ استکان آب
7. ۱ قاشق چای‌خوری اسانس میخک و ۱ استکان آب
8. ۱ قاشق چای‌خوری اسانس آویشن و ۱ استکان آب

پیش از بررسی روش های پیشگیری از التهاب لثه از شما دعوت می کنیم به مقاله کورتاژ لثه هم سر بزنید.

پیشگیری از عفونت لثه

پیشگیری از عفونت لثه بسیار راحت و بی‌دردسر است تنها کافی است برای جلوگیری از مبتلا شدن به این عارضه، بیشتر به نکات مراقبتی دهان و دندان توجه داشته باشید و تغییرات اندکی در عادات روزمره و سبک زندگی‌تان ایجاد کنید تا ریسک مبتلا شدن  را بیشتر از ۹۰% درصد کاهش دهید.

همان طور که در وبسایت healthline هم آمده است برای پیشگیری از این بیماری باید ۳ نکته کلی رعایت شود:

Proper and consistent oral hygiene can prevent gum disease. This includes:

visiting the dentist regularly

brushing your teeth twice daily with fluoride toothpaste

flossing your teeth every day

Eating a balanced diet is also important to achieving and maintaining dental health.

۱۰ نکته ساده برای پیشگیری از عفونت شدید لثه

1. رعایت بهداشت دهان و دندان
2. مسواک زدن دندان ها به صورت اصولی و دقیق
3. استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید
4. قرقره کردن آب گرم و نمک بعد غذا
5. پرهیز از استعمال دخانیات
6. دوری از استرس و اضطراب
7. ترک عادات مضر برای دندان ها مثل دندان قروچه
8. پرهیز از مصرف غذاهای چرب و شیرین
9. افزایش مصرف میوه و سبزیجات
10. حداقل ۲ بار مراجعه به دندانپزشک در سال برای چکاپ

سخن پایانی

با توجه به مطالب ارائه شده باید گفت لثه ای که عفونت کرده یک بیماری خطرناک و مزمن است. به نحوی که سلامت دهان، دندان، فک و لثه را به خطرناک می اندازد. بنابراین باید در صورت مشاهده هرگونه علائم این بیماری، سریعاً به مراکز تخصصی دندانپزشکی مراجعه کنید. تا ضمن انجام معاینات دقیق و تشخیص نوع و شدت عفونت آن، اقدامات لازم جهت کنترل عفونت و درمان آن روی لثه شما انجام شود.

سؤالات متداول:

۱.اولین گام در درمان عفونت و التهاب لثه چیست؟

به طور کلی اولین و مهمترین گام در درمان عفونت لثه، رعایت بهداشت دهان و دندان است. البته در صورتی که احتمال عفونت و التهاب لثه وجود دارد، تشخیص به موقع شدت و میزان آن نیز اهمیت فراوانی دارد و جزء گام های نخست درمان این بیماری عفونی محسوب می شود.

۲.آیا عفونت لثه، موجب خونریزی لثه می شود؟

بله، یکی از علائم شایع عفونت لثه، خونریزی است. البته در موارد حادتر هنگام خوردن غذا نیز لثه فرد دچار خونریزی شدید می شود.

۳.میزان شیوع عفونت لثه بین کودکان بیشتر است یا بزرگسالان؟

به طور معمول عفونت لثه بین افراد بزرگسال شیوع بیشتری دارد و علت اصلی آن عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، مصرف دخانیات و غیره است.